ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ: Ο ΜΗΝΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Γράφει φοιτητής του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Θεαρχίῳ νεύματι, πάντοθεν οἱ θεοφόροι Ἀπόστολοι, ὑπὸ νεφῶν μεταρσίως αἰρόμενοι.

Καταλαβόντες τὸ πανάχραντον, καὶ ζωαρχικόν σου σκῆνος, ἐξόχως ἠσπάζοντο.

Αἱ δὲ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν Δυνάμεις, σὺν τῷ οἰκείῳ Δεσπότῃ παραγενόμεναι.

Τὸ θεοδόχον καὶ ἀκραιφνέστατον σῶμα προπέμπουσι, τῷ δέει κρατούμεναι, ὑπερκοσμίως δὲ προῴχοντο, καὶ ἀοράτως ἐβόων, ταῖς ἀνωτέραις ταξιαρχίαις· ἰδοὺ ἡ παντάνασσα Θεόπαις παραγέγονεν.

Ἄρατε πύλας, καὶ ταύτην ὑπερκοσμίως ὑποδέξασθε, τὴν τοῦ ἀενάου φωτὸς Μητέρα.

Διὰ ταύτης γὰρ ἡ παγγενὴς τῶν βροτῶν σωτηρία γέγονεν, ᾗ ἀτενίζειν οὐκ ἰσχύομεν, καὶ ταύτῃ ἄξιον γέρας ἀπονέμειν ἀδύνατον.

Ταύτης γὰρ τὸ ὑπερβάλλον, ὑπερέχει πᾶσαν ἔννοιαν.

Διὸ ἄχραντε Θεοτόκε, ἀεὶ σὺν ζωηφόρῳ Βασιλεῖ, καὶ τόκῳ ζῶσα, πρέσβευε διηνεκῶς, περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι, ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα.

Εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀγλαοφανῶς μακαρίζοντες.

(Δοξαστικό οκτάηχο, Ἑσπερινοῦ Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας)

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που κατακλύζεται από εορτές αλλά κυρίως από θεομητορικά γεγονότα. Στις 1 Αυγούστου εορτάζεται η πρόοδος του Τιμίου Σταυρού για την ευλογία και την προστασία των Χριστιανών από αρρώστιες και επιδημίες. Στις 6 Αυγούστου εορτάζεται η Μεταμόρφωση του Χριστού (που έλαβε χώρα στο Όρος Θαβώρ 40 ημέρες πριν από το πάθος Του) για να υπενθυμίσει στον άνθρωπο την δύναμη της αγάπης του Θεού και για να του δείξει την μέλλουσα μεταμόρφωση της ανθρώπινης φύσης μετά την Τελική κρίση. Στην συνέχεια, στις 12 Αυγούστου, θυμόμαστε την αναγγελία του Αγγέλου στην Υπεραγία Θεοτόκο για την προσεχή Κοίμηση και Μετάστασή Της κοντά στον Υιό Της. Αποκορύφωμα είναι η εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Στις 29 Αυγούστου τιμούμε την μνήμη της αποτομής της Τιμίας κεφαλής του Βαπτιστή του Χριστού, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου για ένα εγωιστικό καπρίτσιο μίας πρόστυχης ηγεμονίδος. Και στο τέλος, στις 31 Αυγούστου, εορτάζεται η κατάθεση της Τιμίας Ζώνης της Παναγίας, δηλαδή η τοποθέτηση της Τιμίας Ζώνης Της σε μία χρυσή θήκη («ἁγία σορός») από τον Αυτοκράτορα Αρκάδιο στην Κωνσταντινούπολη, την επονομαζομένη αλλιώς ως «Θεοτοκούπολις».

Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου ψάλλονται στους Ιερούς Ναούς και Μονές οι δύο Παρακλητικοί Κανόνες προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Τον ένα (τον Μεγάλο Παρακλητικό) τον έγραψε ένας Βασιλιάς, τον δεύτερο (τον Μικρό Παρακλητικό) ένας μοναχός. Οι Χριστιανοί συρρέουμε στους Ναούς για να παρακαλέσουμε την Υπεραγία Θεοτόκο να πρεσβεύσει για την υγεία και την σωτηρία μας στον Υιό Της και Θεό μας. «Καί σέ μεσίτριαν ἔχω πρός τόν φιλάνθρωπον Θεόν, μή μοῦ ἐλέγξη τάς πράξεις ἐνώπιον τῶν Ἀγγέλων, παρακαλῶ Σέ Παρθένε, βοήθησον μοί ἐν τάχει» Για να μας λυτρώσει «ἐξ ἀμετρήτων ἀναγκῶν καί θλίψεων, καί ἐξ ἐχθρῶν δυσμενῶν, καί συμφορῶν βίου». Για να προβάλλει το αίτημά μας, την δέησή μας, την φωνή μας στον Σωτήρα του κόσμου ώστε να το πραγματοποιήσει. Κάποιες φορές όμως ίσως κλονιζόμαστε επειδή δεν πραγματοποιείται το αίτημα που ζητούμε από την Παναγία. Η απάντηση είναι η εξής: ο άνθρωπος «αἰτεῖται τήν χάριν, καί λαμβάνει τό δώρημα, πρός τό συμφέρον τῆς αἰτήσεως», δηλαδή ανάλογα με αυτό που ζητάμε, Όλοι όμως καταλαβαίνουμε πως δεν υπάρχει άλλη ελπίδα εκτός από την Υπεραγία Θεοτόκο. «Πρός τίνα καταφύγω ἄλλην Ἁγνή; ποῦ προσδράμω λοιπόν καί σωθήσομαι; ποῦ πορευθῶ; ποίαν δέ ἐφεύρω καταφυγήν; ποίαν θερμήν ἀντίληψιν; ποίαν ἐν ταῖς θλίψεσι βοηθόν; Εἰς σέ μόνην ἐλπίζω, εἰς σέ μόνην καυχῶμαι, καί ἐπί σέ θαρρῶν κατέφυγον». Και επισφραγίζουμε καταθέτοντας την πλήρη εμπιστοσύνη μας προς το πανάγιο πρόσωπό Της: «Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ· φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου».

Διανύουμε την μεθέορτο περίοδο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που διαρκεί εννέα ημέρες, από τις 15 Αυγούστου έως τις 23 Αυγούστου. Αυτές τις ημέρες στους Ναούς ψάλλονται ύμνοι της Κοιμήσεως, το απολυτίκιο της εορτής «Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας» και εορτάζεται αυτό το σεπτό και μεγάλο Θεομητορικό γεγονός.

Στις 12 Αυγούστου εορτάζεται το γεγονός της αναγγελίας του Αγγέλου στην Υπεραγία Θεοτόκο για την προσεχή Κοίμηση και Μετάστασή Της στον ουρανό, κοντά στον Υιό Της. «Αυτά λέγει ο Υιός σου: είναι καιρός να παραλάβω την Μητέρα Μου κοντά Μου. Γι’ αυτό να μην ταραχθείς, αλλά δέξου το μήνυμα με ευφροσύνη, επειδή μεταβαίνεις σε ζωή αθάνατη» Της είπε ο Άγγελος και Της έδωσε ένα κλαδί φοίνικα, χαροποιό και νικητήριο σύμβολο. Τότε η Παναγία χάρηκε πολύ από τον πόθο Της για να συναντήσει τον Υιό Της. Πήγε στο Όρος των Ελαιών για να προσευχηθεί. Επιστρέφοντας στο σπίτι Της νήστευσε, ετοίμασε όλα τα απαραίτητα για τον ενταφιασμό Της, κάλεσε τις συγγενείς και τις γειτόνισσες για να τις ενημερώσει για τα λόγια που Της είπε ο Άγγελος και τις υποσχέθηκε ότι, αφού μετασταθεί στους ουρανούς, θα φυλάει όχι μόνον αυτές αλλά και όλο τον κόσμο.

Στις 15 Αυγούστου, την τρίτη ημέρα, δεν βρίσκονταν όλοι  οι Απόστολοι στα Ιεροσόλυμα, αλλά σε μακρινούς τόπους όπου κήρυτταν το Ευαγγέλιο. Τότε «θεαρχίῳ νεύματι», οι Απόστολοι πετώντας ψηλά σηκωμένοι από μία νεφέλη έφτασαν μπροστά στο κρεβάτι, όπου ήταν ξαπλωμένη η Θεοτόκος και περίμενε την κοίμησή της. Όλοι οι Απόστολοι ήταν λυπημένοι αλλά η Παναγία τους είπε: «Μαθητές του Υιού μου και Θεού, μην κάνετε πένθος και λύπη την χαρά μου». Τότε ο Απόστολος Παύλος Τής λέει: «Χαίρε, ω Μήτερ της ζωής, διότι αν και δεν έζησα σωματικώς κοντά στον Υιό σου, βλέποντας όμως εσένα, νόμιζα ότι έβλεπα Εκείνον». Μετά, αποχαιρέτησε όλους, ξάπλωσε πάνω στο νεκροκρέββατο, σταύρωσε τα χέρια Της, δεήθηκε και και ικέτευσε τον Υιό Της για την σύσταση και την ειρήνη όλου του κόσμου, ευλόγησε τους Αποστόλους και Ιεράρχες και παρέδωσε την παναγία ψυχή Της απ΄ ευθείας στον Υιό Της Ιησού Χριστό. Τότε, αφού σήκωσαν «τὸ πανάχραντον καὶ ζωαρχικόν Της σκῆνος» τό προσκύνησαν και ψάλλοντας επιτάφια εγκώμια και κρατώντας λαμπάδες πορεύονταν προς την Γεθσημανή «τοῦ κηδεῦσαί τὸ σῶμα, τὸ θεῖον καὶ ἀκήρατον». Μαζί τους και «αἱ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν Δυνάμεις, σὺν τῷ οἰκείῳ Δεσπότῃ παραγενόμεναι, τὸ θεοδόχον καὶ ἀκραιφνέστατον σῶμα προπέμπουσι, τῷ δέει κρατούμεναι». Ο ίδιος ο Κύριος μαζί με τις Αγγελικές Δυνάμεις παρέλαβε την ψυχή της Υπεραγίας Θεοτόκου για να Την γλιτώσει από τα τελώνια που ταλαιπωρούν την ψυχή του ανθρώπου για την πορεία της προς τον Θεό. Τότε οι ουράνιες αγγελικές Δυνάμεις κραύγαζαν: «ἰδοὺ ἡ παντάνασσα Θεόπαις παραγέγονεν». Έπειτα οι έφτασαν οι Απόστολοι στη Γεθσημανή, ενταφίασαν το πάναγνο σώμα της Θεοτόκου και περίμεναν εκεί τρεις μέρες ακούγοντας ακαταπαύστως σε όλο αυτό το διάστημα τους ύμνους και τις μελωδίες των αγίων Αγγέλων! Μετά από τρεις ημέρες, άνοιξαν τον τάφο και έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι η Παναγία μετέστη στους ουρανούς! Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στο υπέροχο οκτάηχο δοξαστικό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου λέει στις ουράνιες δυνάμεις: «Ανοίξτε τις ουράνιες πύλες και Αυτήν υπερκοσμίως υποδεχθείτε που είναι η Μητέρα του αδιάκοπου φωτός. Γιατί μέσω Αυτής πραγματοποιήθηκε η σωτηρία ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους. Αυτήν δεν έχουμε την δύναμη να ατενίσουμε και σ΄ Αυτήν δεν μπορούμε να απονείμουμε τιμητικό προνόμιο. Διότι λόγω των θαυμαστών που Της συνέβησαν υπερέχει κάθε έννοια». Τέλος, την παρακαλεί να πρεσβεύει υπέρ του «περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου». Η νεολαία είναι το ευαίσθητο και ευάλωτο στοιχείο μίας κοινωνίας, ενός κράτους. Η νεολαία είναι η ψυχή της κοινωνίας και το μέλλον του κάθε τόπου. Η νεολαία είναι αυτή που καλείται με την παιδεία, τις γνώσεις και το ήθος της να διαφυλάξει την κληρονομιά των προγόνων της και να δημιουργεί «προς δόξαν Θεοῦ». Γι΄ αυτό και την παρακαλά να μεσιτεύει για να περιφρουρηθεί και να σωθεί από κάθε ενάντια προσβολή.

Ο Απόστολος Θωμάς ήταν ο μόνος από τους Αποστόλους που είδε την Μετάσταση της Θεοτόκου, δηλαδή την σωματική ανάσταση της Παναγίας και την ανάληψή Της στον ουρανό. Δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην κηδεία Της ευρισκόμενος στην Ινδία. Εκεί, μετά 3 ημέρες και ενώ τελούσε την Θεία Λειτουργία, βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο στην Γεθσημανή και είδε όλα όσα συνέβησαν. Τότε παρακάλεσε την Παναγία να του δώσει για ευλογία την Ζώνη Της. Και εκείνη, καθώς ανέβαινε στους ουρανούς, του έριξε το Ιερό κειμήλιο «πρὸς δόξαν ἀκήρατον, ἀνερχομένη Ἁγνή, χειρί σου δεδώρησαι τῷ ἀποστόλῳ Θωμὰ τὴν πάνσεπτον Ζώνην σου» όπως ψάλλουμε στο απολυτίκιο της εορτής της Καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης. Ο Απόστολος Θωμάς εν συνεχεία πληροφόρησε και τους υπόλοιπους Αγίους Αποστόλους για τα θαυμαστά αυτά γεγονότα και τους έδειξε την αγία Ζώνη της Παναγίας. Αυτήν την Αγία Ζώνη, την τελευταία ημέρα του εκκλησιαστικού έτους, την 31η Αυγούστου, προσκυνούμε ευλαβώς για να περιζωννύει όλους μας και καθένα μας ξεχωριστά. Να Την ευχαριστούμε και να Την δοξολογήσουμε για το απερχόμενο έτος και να πάρουμε ευλογία και ενίσχυση για το αρχόμενο.

«Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας, ἐν τῇ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε· μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν». Η Παναγία ως μητέρα της ζωής δεν ήταν δυνατόν να κρατείται στο μνήμα και να υποστεί φθορά και αλλοίωση το πανάχραντο σώμα Της. «Τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν» αλλά ο Υιός Της, «ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν». Την πήρε κοντά Του και εδώ και 2.000 χρόνια, η Παναγία, ιστάμενη δεξιά του Τριαδικού Θεού κατά την ψαλμική ρήση του Προφητάνακτος Δαυίδ «παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμένη», πρεσβεύει για όλους μας, και για τους πιστούς και για τους απίστους, διότι η Παναγία είναι μητέρα και ως μητέρα δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα παιδιά της. Μπορεί να εκοιμήθη η Παναγία και να μετέστη στους ουρανούς αλλά «τὸν κόσμον οὐ κατέλιπε». Μεσιτεύει, προσεύχεται, παρακαλά, δακρύζει μπροστά στον Υιό Της, διότι είναι άνθρωπος και γνωρίζει πολύ καλά τον ανθρώπινο πόνο. Διότι είναι Μητέρα και γνωρίζει την αγωνία και την ανησυχία της μητέρας για την πορεία και την προκοπή των παιδιών της. Πρεσβεύει για να παύσουν τα φρυάγματα των εθνών, για να υπάρχει ειρήνη στον κόσμο και για να ανακαλύψουν όλοι οι άνθρωποι την αλήθεια και το φως. Ακούει την απεγνωσμένη παρακλητική φωνή μας που λέει: «Βλέψον ἰλέω ὄμματί σου, καί ἐπίσκεψαι τήν κάκωσιν ἤν ἔχω, καί δεινῶν συμφορῶν, καί βλάβης καί κινδύνων, καί πειρασμῶν μέ λύτρωσαι, ἀμετρήτω σου ἐλέει»

Η Παναγία αντιπροσωπεύει τον άνθρωπο που αγωνίζεται για να φθάσει και να ενωθεί με τον Θεό. Σκοπός της ζωής μας είναι η θέωση. Οι άνθρωποι είμαστε δυνάμει θεοί κατά χάριν. Μπορούμε, συν Θεώ να γίνουμε ενεργεία θεοί κατά χάριν. Δηλαδή έχουμε την δυνατότητα να γίνουμε θεοί στην χάρη αλλά από την επιλογή και την κοπιώδη προσπάθειά μας εξαρτάται αν θα γίνουμε. Με την προϋπόθεση ότι θα ζούμε στο πέλαγος της Χάρης του Θεού. Το λέει και ο Μέγας Αθανάσιος: «Ο Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά γίνει ὁ ἄνθρωπος θεός». Αλλά δεν μπορεί να επιτευχθεί αυτό χωρίς την Υπεραγία Θεοτόκο. Διότι αυτή είναι η «κλῖμαξ δι' ἧς κατέβη ὁ Θεός», η σκάλα που ενώνει τον ουρανό με την γη, «τά ἄνω τοῖς κάτω». «Χαίρε Κεχαριτωμένη, μεσιτεύουσα Θεῷ καὶ ἀνθρώποις, ίνα τὸ μεσότοιχον ἀναιρεθῆ τῆς ἔχθρας, καὶ τοῖς ἐπουρανίοις ἐνωθῆ τὰ ἐπίγεια» λέει ο Βασίλειος Σελευκείας. Το πρωταρχικό αίτημά μας λοιπόν προς την Υπεραγία Θεοτόκο να είναι: Η υγεία και η προκοπή μας στον βίο και η ολοκλήρωση και η σωτηρία μας στην ζωή. Βίος είναι η παρούσα-επίγεια ζωή και Ζωή είναι η όλη πορεία του ανθρώπου, από τότε που γεννιέται μέχρι το ατελεύτητο. Από μαθηματικής οπτικής γωνίας ο άνθρωπος είναι μία ημιευθεία: έχει αρχή αλλά δεν έχει τέλος!

«Ὁ γλυκασμὸς τῶν Ἀγγέλων, τῶν θλιβομένων ἡ χαρά, χριστιανῶν ἡ προστάτις, Παρθένε Μήτερ Κυρίου, ἀντιλαβοῦ ἡμῶν καὶ ῥῦσαι τῶν αἰωνίων βασάνων». Αμήν.

Θ.Χ.

ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ & ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Γράφει φοιτητής του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Ο αληθινός πατριωτισμός είναι σαν ένας έρωτας – μια έκφραση του έρωτα. Η πατρίδα είναι σαν ένα αγαπημένο πρόσωπο μέσα από το οποίο ο άνθρωπος ζητάει να έρθει σε επαφή με το βαθύτερο στοιχείο της φύσης του. Η αγάπη προς την Πατρίδα ή πατριωτισμός παρακινεί τον άνθρωπο να αγαπά περισσότερο και τους άλλους, ενώ ταυτόχρονα τον ωθεί και σε αυτοκριτική. Ποιος είμαι, τι έχω κάνει για την Πατρίδα, ήμουν σωστός και τίμιος απέναντί της, διαφυλάττω την κληρονομιά που κουβαλώ ως κάτοικος και γέννημα αυτής της χώρας. Αυτή η πραγματική αγάπη είναι ειρηνική και φιλάνθρωπη, δεν υποτιμά κανέναν, τιμά το διαφορετικό. Αυθεντική αγάπη προς την Πατρίδα είναι ο σεβασμός που δείχνουμε και το αίσθημα να διαφυλάξουμε όσα κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας: την Πίστη, την γλώσσα, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Ταυτόχρονα, σεβόμαστε και τους άλλους λαούς χωρίς να τους υποτιμούμε διότι ένας πραγματικός Χριστιανός και γνήσιος πατριώτης δεν είναι ρατσιστής ή φυλετιστής.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία καταδικάζει κάθε μορφή φυλετισμού, ρατσισμού και μισαλλοδοξίας και κάθε τάση επεκτατισμού. Όμως η Εκκλησία δεν αρνείται το Έθνος και την Πατρίδα και καλλιεργεί στον καθένα μας τον υγιή πατριωτισμό. 

Όταν ο εγωισμός του ανθρώπου θέλησε να φθάσει πάλι τον Θεό χωρίς τον Θεό κάνοντας τον Πύργο της Βαβέλ, ο Θεός προκάλεσε σύγχυση στις γλώσσες και έτσι δημιουργήθηκαν τα Έθνη. Τα Έθνη είναι κοινότητες ανθρώπων που έχουν μεταξύ τους διαφορετικά ήθη, έθιμα, πολιτισμό, γλώσσα και παραδόσεις και κατοικούν επί μακρύ χρονικό διάστημα στον ίδιο γεωγραφικό χώρο. Ο Απόστολος Παύλος όταν πήγε στην Αθήνα το 50 μ.Χ. για να κηρύξει το Ευαγγέλιο είπε ότι «ὁ Θεός ἔχει καθορίσει τόν τόπο κατοικίας καί τά σύνορα τῶν ἐθνῶν». Όταν εμείς με παρεμβάσεις και πολέμους αναστατώνουμε τον πλανήτη και προσπαθούμε να εκριζώσουμε και να αφανίσουμε λαούς, τότε πάμε αντίθετα στην φυσική τάξη που έχει καθορίσει ο Θεός. Το ίδιο ισχύει όταν κάποια ισχυρά κράτη προσπαθούν να μεταφέρουν πληθυσμούς από ένα κράτος στο άλλο για να το καταστρέψουν και να το αφανίσουν.

Εμείς ζούμε στην Ελλάδα! Είμαστε Έλληνες! Ζούμε σ΄ ένα μικρό κράτος, μπορεί να είμαστε λίγοι και μικροί σε σχέση μ΄ άλλους λαούς που κατοικούν σ΄ άλλα μέρη αυτού του πλανήτη, μπορεί οι άλλοι να έχουν πράγματα να μας δείξουν. Να έχουν όμορφα τοπία, ουρανοξύστες, συστήματα ηλεκτρονικά και ηλεκτρολογικά, μία ανεπτυγμένη τεχνολογία που να μας κάνει να θαυμάζουμε. Εμείς όμως είμαστε Έλληνες και αυτό που έχουμε εμείς δεν το έχουν οι άλλοι. Είμαστε χαρούμενοι, έχουμε ένα καθαρό πρόσωπο, μία όμορφη ψυχή, φιλότιμο ελληνικό, μία ζωντανή πίστη στον Θεό που μας κάνει να είμαστε διαφορετικοί απ΄ όλους τους άλλους λαούς.

Ο Άγιος Νεκτάριος έγραψε το 1896: «Ο Ἕλληνας γεννήθηκε σύμφωνα με την Θεία Πρόνοια διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος• γι΄ αὐτό τὸ ἔργο τον ἐπέλεξε• αὐτή ἦταν ἡ ἀποστολὴ του• αὐτή  ἦταν ἡ κλήση του στά ἔθνη». Αυτή ήταν η αποστολή του Έλληνα και προτού ακόμα γνωρίσει τον Χριστιανισμό. Όταν όμως τον γνώρισε, ο Έλληνας βρήκε σ΄ αυτόν το τέλειο, το ιδανικό, βρήκε στον Χριστιανισμό ό,τι ο ίδιος ποθούσε να μάθει και αναζητούσε να βρει. Ποιος από εσάς ξέρει την απάντηση του Χριστού όταν ο Φίλιππος και ο Ανδρέας Του είπαν ότι θέλουν να Σε δουν Έλληνες; «Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου»! Ο Χριστιανισμός έγινε ὁ διερμηνέας των αισθημάτων του Έλληνα. Γι᾿ αυτό και ο Έλληνας τον εγκολπώθηκε και τον περιέθαλψε μέσα του. Αυτός ήταν που δόξασε τον Υιό του ανθρώπου, όπως είπε ο Χριστός. Με την ελληνική γλώσσα, με την διδασκαλία, με τους πατέρες που ανέδειξε το Έθνος μας, με την Ιεραποστολή, με την ακατάπαυστη διακονία του να κηρύττει τον λόγο του Θεού σ΄ όλα τα πέρατα της οικουμένης. «Ὁ Χριστιανισμὸς ὡς πρῶτο του δῶρο στον Ελληνισμό, τοῦ δώρισε νέα ζωὴ• ὁ Ἕλληνας από την άλλη ὑποστήριξε τον Χριστιανισμό διὰ τῶν ἀγώνων καὶ τῶν αἱμάτων του» συμπληρώνει ο Άγιος Νεκτάριος. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Χριστός ήλθε για να σώσει όλη την ανθρωπότητα («πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν») και ότι η διδασκαλία της Εκκλησίας μας είναι Οικουμενική. Ο Χριστός ζητά να γίνει όλος ο κόσμος «μία ποίμνη». Μία ποίμνη με Ποιμένα, τον Χριστό «εἷς ποιμήν». Αυτή η ποίμνη δεν θα βασίζεται στο χρήμα, στην διαφθορά, στην εκμετάλλευση και στην απάτη που επικρατούν σήμερα, αλλά στην αγάπη, στον σεβασμό και στην ελευθερία. Ούτε μας ζητά να καταργηθούν τα έθιμα και οι παραδόσεις κάθε Έθνους όπως επιχειρείται σήμερα από κάποιους αλλά να τα διαφυλάξουμε και να μην γίνονται εμπόδιο στην ενότητα των ανθρώπων.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας δείχνουν πολλές φορές τον σεβασμό τους στην αξία της Πατρίδος. Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει στα κείμενά του ότι είναι «ὑπερήφανος» για την ελληνική καταγωγή του και ότι το γένος της μητέρας του κατάγεται από τους «ἀπογόνους τοῦ Ἡρακλέους». Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος πίστευε πως πρέπει να τιμούμε την Πατρίδα μας σαν την κοινή μητέρα όλων μας: «Μητέρα τιμᾶν τῶν ὁσίων· μήτηρ δέ ἄλλη μέν ἄλλου, κοινή δέ πάντων πατρίς». Και προέτρεπε: «Την Πατρίδα τίμησέ την και με την αρετή σου βοήθησέ την». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος έλεγε: «Οὐδέν πατρίδος γλυκύτερον».

Οι πρόγονοί μας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας/Ρωμανίας καθιέρωσαν τον Ακάθιστο Ύμνο και την Ακολουθία των Χαιρετισμών προς την Παναγία Υπέρμαχο Στρατηγό με μία καθαρά πατριωτική αφορμή: Την σωτηρία της Κων/πόλεως από τους Αβάρους. Εξάλλου τον 12ο αιώνα ο Άγιος Ευστάθιος, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, αναλαμβάνει την άμυνα της πόλεώς του κατά των εισβολέων Νορμανδών και ρίχνει στην μάχη «τούς παῖδας Δημητρίου», δηλαδή τους ευσεβείς νέους της ενορίας του Αγίου Δημητρίου!

Στην  διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η ελληνική μας γλώσσα και το πατριωτικό φρόνημα καλλιεργήθηκαν και διεσώθησαν από την Εκκλησία. Την παιδεία ανέλαβε εξ ολοκλήρου η Εκκλησία με σχολεία, είτε κρυφά, είτε φανερά. Η Εκκλησία κατόρθωσε να διαφυλάξει την ελληνικότητα των τουρκόφωνων Μικρασιατών που είχαν χάσει την γλώσσα τους στην Καππαδοκία. Τον 18ο αιώνα εμφανίζεται ο Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Ο Άγιος Κοσμάς υπήρξε το μεγαλύτερο κεφάλαιο του Ελληνικού Έθνους κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας. Αναγεννά και ενισχύει το εθνικό φρόνημα των υποδούλων ζητώντας τους να μιλούν μόνον ελληνικά και προφητεύοντας ότι σύντομα θα έλθει «τό ποθούμενον» και το κράτος θα γίνει «ρωμέϊκο». Έτσι, κηρύσσοντας Χριστό και Ελλάδα, εξασφαλίστηκαν οι εγγυήσεις επιτυχίας στην Επανάσταση του 1821!

Πριν την Επανάσταση του 1821 είχαν γίνει και άλλες προσπάθειες, και άλλες εξεγέρσεις εναντίον των Οθωμανών Τούρκων. Μάλιστα, είχαν επικεφαλής κληρικούς!!! Πόσοι γνωρίζουν ότι στα τέλη του 17ου αιώνα η ανατολική Στερεά Ελλάδα ήταν ελεύθερη επί 10 χρόνια χάρις στην επανάσταση του Επισκόπου Θηβών Ιεροθέου; Συνολικά 16 Πατριάρχες και 100 Επίσκοποι θανατώθηκαν από τον κατακτητή. 

Στις 25 Μαρτίου 1821, ανήμερα του Ευαγγελισμού, οι Έλληνες αποφασίζουν να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό και να ζήσουν ελεύθεροι. «Γιά τοῦ Χριστοῦ τήν Πίστη τήν Ἁγία καί τῆς Πατρίδος τήν Ἐλευθερία». Πρώτα-πρώτα για την πίστη, την Ορθοδοξία και έπειτα για την Πατρίδα αγωνίσθηκαν οι πρόγονοί μας και εδραίωσαν την ελευθερία του τόπου μας. «Όταν εδράξαμε τα όπλα πρώτα είπαμε υπέρ Πίστεως και έπειτα είπαμε υπέρ Πατρίδος» είπε ο μεγάλος εκείνος αγωνιστής και ήρωας του 1821 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ο Χριστός, η Παναγία και ο Σταυρός ήταν η πίστη και η ελπίδα των ηρώων του 1821. Και η Εκκλησία μας προσέφερε στον αγώνα πολλούς κληρικούς: Παπαφλέσσας, Παλ. Πατρών Γερμανός, Σαλώνων Ησαΐας, Κερνίτσης Προκόπιος, Κορίνθου Κύριλλος, Ανδρούσης Ιωσήφ, Βρεσθένης Θεοδώρητος, Λακεδαιμονίας Χρύσανθος, Τριπολιτζάς Δανιήλ κα. Η Εκκλησία δεν θέλει πολέμους αλλά αναγνωρίζει τον αμυντικό πόλεμο επειδή γίνεται για την υπεράσπιση της ελευθερίας.

Όταν η Μακεδονία κινδύνευε να μεταπηδήσει από τον Τουρκικό στον Βουλγαρικό ζυγό, οι Μακεδονομάχοι βρήκαν γενναίους συμπαραστάτες τους Επισκόπους και τον κλήρο της Βορείου Ελλάδος. Στην Μικρασιατική τραγωδία του 1922 ο Άγιος Ἐθνομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης και οι συν αὐτῶ αναιρεθέντες Επίσκοποι έμειναν ως το τέλος κοντά στο ποίμνιό τους, την ώρα που ὁ πολιτικός διοικητής το έβαζε στα πόδια! Και το 1941 όταν οι Γερμανοί Ναζί μπήκαν στην Αθήνα αντιμετώπισαν το τριπλό ΟΧΙ του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου. Αρνήθηκε να τους παραδώσει την πόλη, δεν δέχθηκε στο Γραφείο του τον Γερμανό Διοικητή και αρνήθηκε να τελέσει δοξολογία.  

Χωρίς την ελληνορθόδοξη παράδοσή μας, χωρίς τις ρίζες μας δεν μπορούμε να προχωρήσουμε, δεν μπορούμε να ζήσουμε. Η Ελλάδα είναι η γαλανόλευκη κοιτίδα του παγκόσμιου πολιτισμού. Να διαφυλάξουμε και να αγαπήσουμε την παράδοσή μας και τον πολιτισμό μας. Η γλώσσα μας είναι μία ανεκτίμητη και πλούσια κληρονομιά. Το ίδιο και την Ιστορία του τόπου μας, γιατί όποιος ξέρει Ιστορία δεν επαναλαμβάνει τα λάθη του παρελθόντος και λαμβάνει διδάγματα για το μέλλον. Ο Μέγας Βασίλειος συμβουλεύει τους νέους να μελετούμε επιλεκτικά και σαν τις μέλισσες τα αρχαία ελληνικά κείμενα. Μάλιστα τονίζει ότι από τα ποιήματα του Ομήρου μπορούμε οι νέοι να λάβουμε διδάγματα αρετής. Να τιμούμε τους ήρωες μας. Να καλλιεργήσουμε μέσα μας την εθνική συνείδηση, τον πατριωτισμό και να αγαπήσουμε την Πατρίδα μας γιατί είναι η κοινή όλων ημών των Ελλήνων. Πράγματι είχε δίκιο ο ιερός Χρυσόστομος που έλεγε «Οὐδέν πατρίδος γλυκύτερον».

Πηγές:
* Άρθρο Κων/νου Χολέβα.
* Ο αληθινός πατριωτισμός, π. Βασιλείου Θερμού, «Το ζωντανό Ιστολόγιο»

Θ.Χ.

ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ- Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντάκης, φοιτητής του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Κατά Ματθαίον ΙΗ’ 23-35

«Ο Λογαριασμός και η συγχώρεση»

Ο Άγιος Ευαγγελιστής Ματθαίος μας διηγείται σήμερα, αγαπητοί μου αδερφοί, την παραβολή του άσπλαχνου δούλου. Υπήρχε λοιπόν κάποτε ένας πολύ πλούσιος βασιλιάς όπου είχε ανάκτορα με πολλούς αυλικούς και υπηρέτες, οι οποίοι διαχειρίζονταν τα χρήματά του. Δεν είχαν τίποτα δικό τους και ήταν αποκλειστικά υπεύθυνοι για την τίμια και προσεκτική διαχείριση της περιουσίας του βασιλιά, καθώς μια μέρα θα τους ζητούσε ακριβή λογαριασμό. Ο καιρός περνούσε, οι δούλοι θεωρούσαν ότι δεν πρόκειται να δώσουν λόγο και έτσι εκμεταλλεύτηκαν την περιουσία που τους είχε δοθεί. Μέγα λάθος!! Γκρεμοτσακίστηκαν και έπεσαν έξω από τις σκέψεις τους! Η μέρα του λογαριασμού έφτασε και γι΄αυτούς!

Καλεί τότε ο βασιλιάς έναν από τους δούλους του να παρουσιασθεί μπροστά του. Ο ήταν δούλος βαθύτατα  τρομαγμένος και στεναχωρημένος διότι είχε επίγνωση της αταξίας του. Ανοίγουν τα βιβλία, γίνεται ο έλεγχος και αποδεικνύεται το τεράστιο χρέος του δούλου (ξεπερνούσε τα 10.000 τάλαντα!!!). Η καρδιά του έτρεμε από φόβο, βρισκόταν σε απόγνωση αφού ούτε κατά διάνοια δεν μπορούσε να το εξοφλήσει και ο δρόμος της φυλακής είχε ετοιμαστεί για να τον διαβεί. Πέφτει ικέτης αμέσως και με δάκρυα παρακαλεί τον βασιλιά να του δώσει παράταση για να προσπαθήσει να το ξεπληρώσει. Τότε ο βασιλιάς γεμάτος από συμπόνια και ευσπλαχνία τον λυπήθηκε και μονομιάς του παραγράφει ολόκληρο το χρέος «σπλαγχνισθεὶς ἀπέλυσεν αὐτὸν καὶ τὸ δάνειον ἀφῆκεν αὐτῷ»  (Ματθ 18,27). Ο πρώην χρεοφειλέτης δούλος τώρα ελεύθερος από κάθε χρέος και γεμάτος ανακούφιση και χαρά συναντά έναν συνδουλό του και του ζητά επίμονα το δικό του χρέος το οποίο ήταν ασήμαντο (δεν ξεπερνούσε τα 100 δηνάρια). Επειδή δεν μπορούσε να το πληρώσει πέφτει στα γόνατα και τον παρακαλεί με δάκρυα να κάνει λίγη υπομονή για να του το εξοφλήσει «μακροθυμίαν ἐπ΄ἐμοί καὶ ἀποδώσω σοι» (Ματθ 18, 29). Μάταια όμως, σκληρός και άκαρδος προσπαθεί να τον πνίξει και τελικά τον ρίχνει στην φυλακή «οὐκ ἤθελεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακὴν» (Ματθ 18,30).

Όταν ο βασιλιάς έμαθε για την απαράδεκτη συμπεριφορά του πρώτου δούλου στον δεύτερο οργίστηκε σφόδρα, ανακάλεσε αμέσως την χάρη που του είχε κάνει και διέταξε να ρίξουν στην φυλακή τον απάνθρωπο και σκληρό δούλο. Σχολιάζει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ο άσπλαχνος αυτός δούλος δεν εντράπηκε τον τρόπο της παρακλήσεως και τα λόγια του συνδούλου του, τα οποία χρησιμοποίησε και αυτός στον Κύριο του και έλαβε συγχώρεση και άφεση του χρέους. Ο άσπλαχνος αυτός δούλος δεν θυμήθηκε την συμφορά του ενώπιον του Κυρίου του ενώ βλέπει την συμφορά του συνδούλου του. Δια τούτο φάνηκε σκληρότερος και από θηρίο».

Ας εντρυφήσουμε όμως λίγο αδερφοί μου. Τα θέματα τα οποία ξεδιπλώνονται και θα μας απασχολήσουν σ’ αυτήν την θαυμάσια παραβολή είναι δύο. Το θέμα της έννοιας του χρέους και αυτό της συγχωρήσεως.

Το χρέος αυτό δεν είναι υλικό, δεν είναι χρήματα αλλά είναι το πνευματικό χρέος που έχουμε ως άνθρωποι έναντι του Δημιουργού μας Θεού. Το χρέος αυτό δημιουργείται όταν παραβαίνουμε τις εντολές Του και καταχραζόμαστε την εξουσία και την ευεργεσία που μας έχει δοθεί. Ο Θεός, αδερφοί μου, μας έχει δώσει τα πάντα. Μάτια για να βλέπουμε, αυτιά για να ακούμε, πόδια για να περπατάμε, χέρια για να εργαζόμαστε. Μας έδωσε υγεία, χρόνο, μυαλό, αγαθά, δένδρα, φυτά, ζώα και τι δεν μας έδωσε! Τα πάντα! Έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε, να προκόψουμε και να προοδεύσουμε. Πώς όμως συμπεριφερόμαστε εμείς; Πώς τα χρησιμοποιούμε;

Αλίμονο! Αν γίνει ένας πρόχειρος έλεγχος τότε θα αποδειχτεί περίτρανα ότι συμπεριφερόμαστε απάνθρωπα, καταχρηστικά και εγωιστικά! Καταχραζόμαστε τον πλούτο του Θεού, ζούμε δίχως λογική, δεν σκεφτόμαστε τις ευθύνες μας, το κορμί μας υπηρετεί την αμαρτία, τα μάτια μας βλέπουν αισχρά, τα αυτιά μας ακούν αυτά που δεν πρέπει, η γλώσσα ψεύδεται, διαβάλλει, κατακρίνει, συκοφαντεί, καταριέται και βλασφημά!! Τα χέρια κλέβουν, χτυπούν και σκοτώνουν, τα πόδια οδηγούνται σε αμαρτωλούς τόπους, το μυαλό είναι συνεχώς στο πονηρό και ο χρόνος χάνεται άσκοπα καθώς ούτε λίγα δευτερόλεπτα δεν αφιερώνουμε έστω για μια προσευχή! Το ευχαριστώ δεν το θέλουμε, το συγνώμη ούτε που το γνωρίζουμε! Τους διψασμένους δεν τους ξεδιψούμε, τους πεινασμένους δεν τους ταΐζουμε, τους γυμνούς δεν τους σκεπάζουμε, τους αρρώστους δεν τους επισκεπτόμαστε, τους δίκαιους δεν τους υπερασπιζόμαστε, τις χείρες και τα ορφανά δεν τα προστατεύουμε. Είμαστε σκληροί, εγωιστές, υπερόπτες, κενοί από κάθε χριστιανική αξία και αρχή! Από άνθρωποι δυστυχώς γίναμε απάνθρωποι! Τρομάζει κανείς αν μελετήσει και δει όλα αυτά που συμβαίνουν και τούτο διότι ο άνθρωπος όσο Άγιος και να είναι ούτε μια αμαρτία δεν μπορεί να εξοφλήσει μπροστά στον θεό δίχως την ευσπλαχνία Του και την αγάπη Του. Χίλια χρόνια ασκητής να είναι, να νηστεύει και να προσεύχεται μόνος του δεν μπορεί να σωθεί! Αν μπορούσε τότε ο Χριστός δεν θα ερχόταν στη γη για να τον σώσει. Ήρθε όμως και πλήρωσε με το ίδιο του το αίμα εξοφλώντας τις αμαρτίες μας. Ένα μόνο ζητά από μας την ταπείνωση και την αλληλοσυγχώρεση.

Η αρετή της συγχωρήσεως είναι σπουδαία και θεϊκή. Ο ίδιος ο Κύριος δίνει το παράδειγμα πρώτος απ’ όλους πάνω στον σταυρό. Συγχωρεί τους σταυρωτές Του «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς˙ οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λκ. 23, 34). Πάνω σ’ αυτήν στηρίχτηκαν και οι Άγιοί μας. Ο Πρωτομάρτυρας Στέφανος όταν τον λιθοβολούσαν πριν ξεψυχήσει: «θεὶς τὰ γόνατα ἔκραξε φωνή μεγάλη: Κύριε, μὴ στήσης αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην» (Πραξ.7,60). Ακόμη, λέει ο Άγιος Παΐσιος: «Αν δεν συγχωρούμε τους άλλους, βρισκόμαστε έξω του Παραδείσου. Αν δεν συγχωρέσουμε τους εχθρούς μας, και το αίμα μας να χύσουμε για τον Χριστό στην κόλαση πηγαίνουμε. Συγχωρείτε τους πάντες! Η συγχώρεση δείχνει όχι μόνο ευγένεια ψυχής αλλά και μεγάλη καρδιά». Έξοχα γράφει ο Μέγας Αθανάσιος: «Τρία τα τελούμενα εν ανθρώποις, το κατά φύσιν, το παρά φύσιν και το υπερ φύσιν. Και κατά φύσιν μεν εστιν ο γάμος, παρά φύσιν ο σοδομισμός και υπέρ φύσιν η παρθενία. Και πάλιν, κατά φύσιν ο δίκαιως συναγόμενος πλούτος, παρά φύσιν η πλεονεξία και υπερ φύσιν η ακτυμοσύνη! Ομοίως, κατά φύσιν η ειρήνη, παρά φύσιν η εχθρότης, υπερ φύσιν η συγχώρεσις και ευεργεσία». Συγχωρώ σημαίνει αγαπώ.

Ο Κύριος στην παραβολή μας αυτή τονίζει το συμπέρασμα: Ο Θεός θα φανεί άσπλαχνος στους άκαρδους ανθρώπους που δεν συγχώρεσαν τους συνανθρώπους τους από τα βάθη της καρδιάς τους, αντίθετα στους ανθρώπους που συγχώρεσαν τους συνανθρώπους τους με όλη τους την καρδιά θα φανεί εύσπλαχνος και θα τους Συγχωρήσει όλα τους τα παραπτώματα: «Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος» (Ματθ. 6,14).