ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ: Ο ΜΗΝΑΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Γράφει φοιτητής του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Θεαρχίῳ νεύματι, πάντοθεν οἱ θεοφόροι Ἀπόστολοι, ὑπὸ νεφῶν μεταρσίως αἰρόμενοι.

Καταλαβόντες τὸ πανάχραντον, καὶ ζωαρχικόν σου σκῆνος, ἐξόχως ἠσπάζοντο.

Αἱ δὲ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν Δυνάμεις, σὺν τῷ οἰκείῳ Δεσπότῃ παραγενόμεναι.

Τὸ θεοδόχον καὶ ἀκραιφνέστατον σῶμα προπέμπουσι, τῷ δέει κρατούμεναι, ὑπερκοσμίως δὲ προῴχοντο, καὶ ἀοράτως ἐβόων, ταῖς ἀνωτέραις ταξιαρχίαις· ἰδοὺ ἡ παντάνασσα Θεόπαις παραγέγονεν.

Ἄρατε πύλας, καὶ ταύτην ὑπερκοσμίως ὑποδέξασθε, τὴν τοῦ ἀενάου φωτὸς Μητέρα.

Διὰ ταύτης γὰρ ἡ παγγενὴς τῶν βροτῶν σωτηρία γέγονεν, ᾗ ἀτενίζειν οὐκ ἰσχύομεν, καὶ ταύτῃ ἄξιον γέρας ἀπονέμειν ἀδύνατον.

Ταύτης γὰρ τὸ ὑπερβάλλον, ὑπερέχει πᾶσαν ἔννοιαν.

Διὸ ἄχραντε Θεοτόκε, ἀεὶ σὺν ζωηφόρῳ Βασιλεῖ, καὶ τόκῳ ζῶσα, πρέσβευε διηνεκῶς, περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι, ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου· τὴν γὰρ σὴν προστασίαν κεκτήμεθα.

Εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀγλαοφανῶς μακαρίζοντες.

(Δοξαστικό οκτάηχο, Ἑσπερινοῦ Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας)

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που κατακλύζεται από εορτές αλλά κυρίως από θεομητορικά γεγονότα. Στις 1 Αυγούστου εορτάζεται η πρόοδος του Τιμίου Σταυρού για την ευλογία και την προστασία των Χριστιανών από αρρώστιες και επιδημίες. Στις 6 Αυγούστου εορτάζεται η Μεταμόρφωση του Χριστού (που έλαβε χώρα στο Όρος Θαβώρ 40 ημέρες πριν από το πάθος Του) για να υπενθυμίσει στον άνθρωπο την δύναμη της αγάπης του Θεού και για να του δείξει την μέλλουσα μεταμόρφωση της ανθρώπινης φύσης μετά την Τελική κρίση. Στην συνέχεια, στις 12 Αυγούστου, θυμόμαστε την αναγγελία του Αγγέλου στην Υπεραγία Θεοτόκο για την προσεχή Κοίμηση και Μετάστασή Της κοντά στον Υιό Της. Αποκορύφωμα είναι η εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου. Στις 29 Αυγούστου τιμούμε την μνήμη της αποτομής της Τιμίας κεφαλής του Βαπτιστή του Χριστού, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου για ένα εγωιστικό καπρίτσιο μίας πρόστυχης ηγεμονίδος. Και στο τέλος, στις 31 Αυγούστου, εορτάζεται η κατάθεση της Τιμίας Ζώνης της Παναγίας, δηλαδή η τοποθέτηση της Τιμίας Ζώνης Της σε μία χρυσή θήκη («ἁγία σορός») από τον Αυτοκράτορα Αρκάδιο στην Κωνσταντινούπολη, την επονομαζομένη αλλιώς ως «Θεοτοκούπολις».

Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου ψάλλονται στους Ιερούς Ναούς και Μονές οι δύο Παρακλητικοί Κανόνες προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Τον ένα (τον Μεγάλο Παρακλητικό) τον έγραψε ένας Βασιλιάς, τον δεύτερο (τον Μικρό Παρακλητικό) ένας μοναχός. Οι Χριστιανοί συρρέουμε στους Ναούς για να παρακαλέσουμε την Υπεραγία Θεοτόκο να πρεσβεύσει για την υγεία και την σωτηρία μας στον Υιό Της και Θεό μας. «Καί σέ μεσίτριαν ἔχω πρός τόν φιλάνθρωπον Θεόν, μή μοῦ ἐλέγξη τάς πράξεις ἐνώπιον τῶν Ἀγγέλων, παρακαλῶ Σέ Παρθένε, βοήθησον μοί ἐν τάχει» Για να μας λυτρώσει «ἐξ ἀμετρήτων ἀναγκῶν καί θλίψεων, καί ἐξ ἐχθρῶν δυσμενῶν, καί συμφορῶν βίου». Για να προβάλλει το αίτημά μας, την δέησή μας, την φωνή μας στον Σωτήρα του κόσμου ώστε να το πραγματοποιήσει. Κάποιες φορές όμως ίσως κλονιζόμαστε επειδή δεν πραγματοποιείται το αίτημα που ζητούμε από την Παναγία. Η απάντηση είναι η εξής: ο άνθρωπος «αἰτεῖται τήν χάριν, καί λαμβάνει τό δώρημα, πρός τό συμφέρον τῆς αἰτήσεως», δηλαδή ανάλογα με αυτό που ζητάμε, Όλοι όμως καταλαβαίνουμε πως δεν υπάρχει άλλη ελπίδα εκτός από την Υπεραγία Θεοτόκο. «Πρός τίνα καταφύγω ἄλλην Ἁγνή; ποῦ προσδράμω λοιπόν καί σωθήσομαι; ποῦ πορευθῶ; ποίαν δέ ἐφεύρω καταφυγήν; ποίαν θερμήν ἀντίληψιν; ποίαν ἐν ταῖς θλίψεσι βοηθόν; Εἰς σέ μόνην ἐλπίζω, εἰς σέ μόνην καυχῶμαι, καί ἐπί σέ θαρρῶν κατέφυγον». Και επισφραγίζουμε καταθέτοντας την πλήρη εμπιστοσύνη μας προς το πανάγιο πρόσωπό Της: «Τὴν πᾶσαν ἐλπίδα μου εἰς σὲ ἀνατίθημι, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ· φύλαξόν με ὑπὸ τὴν σκέπην σου».

Διανύουμε την μεθέορτο περίοδο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που διαρκεί εννέα ημέρες, από τις 15 Αυγούστου έως τις 23 Αυγούστου. Αυτές τις ημέρες στους Ναούς ψάλλονται ύμνοι της Κοιμήσεως, το απολυτίκιο της εορτής «Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας» και εορτάζεται αυτό το σεπτό και μεγάλο Θεομητορικό γεγονός.

Στις 12 Αυγούστου εορτάζεται το γεγονός της αναγγελίας του Αγγέλου στην Υπεραγία Θεοτόκο για την προσεχή Κοίμηση και Μετάστασή Της στον ουρανό, κοντά στον Υιό Της. «Αυτά λέγει ο Υιός σου: είναι καιρός να παραλάβω την Μητέρα Μου κοντά Μου. Γι’ αυτό να μην ταραχθείς, αλλά δέξου το μήνυμα με ευφροσύνη, επειδή μεταβαίνεις σε ζωή αθάνατη» Της είπε ο Άγγελος και Της έδωσε ένα κλαδί φοίνικα, χαροποιό και νικητήριο σύμβολο. Τότε η Παναγία χάρηκε πολύ από τον πόθο Της για να συναντήσει τον Υιό Της. Πήγε στο Όρος των Ελαιών για να προσευχηθεί. Επιστρέφοντας στο σπίτι Της νήστευσε, ετοίμασε όλα τα απαραίτητα για τον ενταφιασμό Της, κάλεσε τις συγγενείς και τις γειτόνισσες για να τις ενημερώσει για τα λόγια που Της είπε ο Άγγελος και τις υποσχέθηκε ότι, αφού μετασταθεί στους ουρανούς, θα φυλάει όχι μόνον αυτές αλλά και όλο τον κόσμο.

Στις 15 Αυγούστου, την τρίτη ημέρα, δεν βρίσκονταν όλοι  οι Απόστολοι στα Ιεροσόλυμα, αλλά σε μακρινούς τόπους όπου κήρυτταν το Ευαγγέλιο. Τότε «θεαρχίῳ νεύματι», οι Απόστολοι πετώντας ψηλά σηκωμένοι από μία νεφέλη έφτασαν μπροστά στο κρεβάτι, όπου ήταν ξαπλωμένη η Θεοτόκος και περίμενε την κοίμησή της. Όλοι οι Απόστολοι ήταν λυπημένοι αλλά η Παναγία τους είπε: «Μαθητές του Υιού μου και Θεού, μην κάνετε πένθος και λύπη την χαρά μου». Τότε ο Απόστολος Παύλος Τής λέει: «Χαίρε, ω Μήτερ της ζωής, διότι αν και δεν έζησα σωματικώς κοντά στον Υιό σου, βλέποντας όμως εσένα, νόμιζα ότι έβλεπα Εκείνον». Μετά, αποχαιρέτησε όλους, ξάπλωσε πάνω στο νεκροκρέββατο, σταύρωσε τα χέρια Της, δεήθηκε και και ικέτευσε τον Υιό Της για την σύσταση και την ειρήνη όλου του κόσμου, ευλόγησε τους Αποστόλους και Ιεράρχες και παρέδωσε την παναγία ψυχή Της απ΄ ευθείας στον Υιό Της Ιησού Χριστό. Τότε, αφού σήκωσαν «τὸ πανάχραντον καὶ ζωαρχικόν Της σκῆνος» τό προσκύνησαν και ψάλλοντας επιτάφια εγκώμια και κρατώντας λαμπάδες πορεύονταν προς την Γεθσημανή «τοῦ κηδεῦσαί τὸ σῶμα, τὸ θεῖον καὶ ἀκήρατον». Μαζί τους και «αἱ ὑπέρτατοι τῶν οὐρανῶν Δυνάμεις, σὺν τῷ οἰκείῳ Δεσπότῃ παραγενόμεναι, τὸ θεοδόχον καὶ ἀκραιφνέστατον σῶμα προπέμπουσι, τῷ δέει κρατούμεναι». Ο ίδιος ο Κύριος μαζί με τις Αγγελικές Δυνάμεις παρέλαβε την ψυχή της Υπεραγίας Θεοτόκου για να Την γλιτώσει από τα τελώνια που ταλαιπωρούν την ψυχή του ανθρώπου για την πορεία της προς τον Θεό. Τότε οι ουράνιες αγγελικές Δυνάμεις κραύγαζαν: «ἰδοὺ ἡ παντάνασσα Θεόπαις παραγέγονεν». Έπειτα οι έφτασαν οι Απόστολοι στη Γεθσημανή, ενταφίασαν το πάναγνο σώμα της Θεοτόκου και περίμεναν εκεί τρεις μέρες ακούγοντας ακαταπαύστως σε όλο αυτό το διάστημα τους ύμνους και τις μελωδίες των αγίων Αγγέλων! Μετά από τρεις ημέρες, άνοιξαν τον τάφο και έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι η Παναγία μετέστη στους ουρανούς! Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στο υπέροχο οκτάηχο δοξαστικό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου λέει στις ουράνιες δυνάμεις: «Ανοίξτε τις ουράνιες πύλες και Αυτήν υπερκοσμίως υποδεχθείτε που είναι η Μητέρα του αδιάκοπου φωτός. Γιατί μέσω Αυτής πραγματοποιήθηκε η σωτηρία ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους. Αυτήν δεν έχουμε την δύναμη να ατενίσουμε και σ΄ Αυτήν δεν μπορούμε να απονείμουμε τιμητικό προνόμιο. Διότι λόγω των θαυμαστών που Της συνέβησαν υπερέχει κάθε έννοια». Τέλος, την παρακαλεί να πρεσβεύει υπέρ του «περιφρουρῆσαι καὶ σῶσαι ἀπὸ πάσης προσβολῆς ἐναντίας τὴν νεολαίαν σου». Η νεολαία είναι το ευαίσθητο και ευάλωτο στοιχείο μίας κοινωνίας, ενός κράτους. Η νεολαία είναι η ψυχή της κοινωνίας και το μέλλον του κάθε τόπου. Η νεολαία είναι αυτή που καλείται με την παιδεία, τις γνώσεις και το ήθος της να διαφυλάξει την κληρονομιά των προγόνων της και να δημιουργεί «προς δόξαν Θεοῦ». Γι΄ αυτό και την παρακαλά να μεσιτεύει για να περιφρουρηθεί και να σωθεί από κάθε ενάντια προσβολή.

Ο Απόστολος Θωμάς ήταν ο μόνος από τους Αποστόλους που είδε την Μετάσταση της Θεοτόκου, δηλαδή την σωματική ανάσταση της Παναγίας και την ανάληψή Της στον ουρανό. Δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην κηδεία Της ευρισκόμενος στην Ινδία. Εκεί, μετά 3 ημέρες και ενώ τελούσε την Θεία Λειτουργία, βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο στην Γεθσημανή και είδε όλα όσα συνέβησαν. Τότε παρακάλεσε την Παναγία να του δώσει για ευλογία την Ζώνη Της. Και εκείνη, καθώς ανέβαινε στους ουρανούς, του έριξε το Ιερό κειμήλιο «πρὸς δόξαν ἀκήρατον, ἀνερχομένη Ἁγνή, χειρί σου δεδώρησαι τῷ ἀποστόλῳ Θωμὰ τὴν πάνσεπτον Ζώνην σου» όπως ψάλλουμε στο απολυτίκιο της εορτής της Καταθέσεως της Τιμίας Ζώνης. Ο Απόστολος Θωμάς εν συνεχεία πληροφόρησε και τους υπόλοιπους Αγίους Αποστόλους για τα θαυμαστά αυτά γεγονότα και τους έδειξε την αγία Ζώνη της Παναγίας. Αυτήν την Αγία Ζώνη, την τελευταία ημέρα του εκκλησιαστικού έτους, την 31η Αυγούστου, προσκυνούμε ευλαβώς για να περιζωννύει όλους μας και καθένα μας ξεχωριστά. Να Την ευχαριστούμε και να Την δοξολογήσουμε για το απερχόμενο έτος και να πάρουμε ευλογία και ενίσχυση για το αρχόμενο.

«Ἐν τῇ Γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας, ἐν τῇ Κοιμήσει τὸν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε· μετέστης πρὸς τὴν ζωήν, μήτηρ ὑπάρχουσα τῆς ζωῆς, καὶ ταῖς πρεσβείαις ταῖς σαῖς λυτρουμένη, ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν». Η Παναγία ως μητέρα της ζωής δεν ήταν δυνατόν να κρατείται στο μνήμα και να υποστεί φθορά και αλλοίωση το πανάχραντο σώμα Της. «Τάφος καὶ νέκρωσις οὐκ ἐκράτησεν» αλλά ο Υιός Της, «ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον πρὸς τὴν ζωὴν μετέστησεν». Την πήρε κοντά Του και εδώ και 2.000 χρόνια, η Παναγία, ιστάμενη δεξιά του Τριαδικού Θεού κατά την ψαλμική ρήση του Προφητάνακτος Δαυίδ «παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμένη», πρεσβεύει για όλους μας, και για τους πιστούς και για τους απίστους, διότι η Παναγία είναι μητέρα και ως μητέρα δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα παιδιά της. Μπορεί να εκοιμήθη η Παναγία και να μετέστη στους ουρανούς αλλά «τὸν κόσμον οὐ κατέλιπε». Μεσιτεύει, προσεύχεται, παρακαλά, δακρύζει μπροστά στον Υιό Της, διότι είναι άνθρωπος και γνωρίζει πολύ καλά τον ανθρώπινο πόνο. Διότι είναι Μητέρα και γνωρίζει την αγωνία και την ανησυχία της μητέρας για την πορεία και την προκοπή των παιδιών της. Πρεσβεύει για να παύσουν τα φρυάγματα των εθνών, για να υπάρχει ειρήνη στον κόσμο και για να ανακαλύψουν όλοι οι άνθρωποι την αλήθεια και το φως. Ακούει την απεγνωσμένη παρακλητική φωνή μας που λέει: «Βλέψον ἰλέω ὄμματί σου, καί ἐπίσκεψαι τήν κάκωσιν ἤν ἔχω, καί δεινῶν συμφορῶν, καί βλάβης καί κινδύνων, καί πειρασμῶν μέ λύτρωσαι, ἀμετρήτω σου ἐλέει»

Η Παναγία αντιπροσωπεύει τον άνθρωπο που αγωνίζεται για να φθάσει και να ενωθεί με τον Θεό. Σκοπός της ζωής μας είναι η θέωση. Οι άνθρωποι είμαστε δυνάμει θεοί κατά χάριν. Μπορούμε, συν Θεώ να γίνουμε ενεργεία θεοί κατά χάριν. Δηλαδή έχουμε την δυνατότητα να γίνουμε θεοί στην χάρη αλλά από την επιλογή και την κοπιώδη προσπάθειά μας εξαρτάται αν θα γίνουμε. Με την προϋπόθεση ότι θα ζούμε στο πέλαγος της Χάρης του Θεού. Το λέει και ο Μέγας Αθανάσιος: «Ο Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά γίνει ὁ ἄνθρωπος θεός». Αλλά δεν μπορεί να επιτευχθεί αυτό χωρίς την Υπεραγία Θεοτόκο. Διότι αυτή είναι η «κλῖμαξ δι' ἧς κατέβη ὁ Θεός», η σκάλα που ενώνει τον ουρανό με την γη, «τά ἄνω τοῖς κάτω». «Χαίρε Κεχαριτωμένη, μεσιτεύουσα Θεῷ καὶ ἀνθρώποις, ίνα τὸ μεσότοιχον ἀναιρεθῆ τῆς ἔχθρας, καὶ τοῖς ἐπουρανίοις ἐνωθῆ τὰ ἐπίγεια» λέει ο Βασίλειος Σελευκείας. Το πρωταρχικό αίτημά μας λοιπόν προς την Υπεραγία Θεοτόκο να είναι: Η υγεία και η προκοπή μας στον βίο και η ολοκλήρωση και η σωτηρία μας στην ζωή. Βίος είναι η παρούσα-επίγεια ζωή και Ζωή είναι η όλη πορεία του ανθρώπου, από τότε που γεννιέται μέχρι το ατελεύτητο. Από μαθηματικής οπτικής γωνίας ο άνθρωπος είναι μία ημιευθεία: έχει αρχή αλλά δεν έχει τέλος!

«Ὁ γλυκασμὸς τῶν Ἀγγέλων, τῶν θλιβομένων ἡ χαρά, χριστιανῶν ἡ προστάτις, Παρθένε Μήτερ Κυρίου, ἀντιλαβοῦ ἡμῶν καὶ ῥῦσαι τῶν αἰωνίων βασάνων». Αμήν.

Θ.Χ.