ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ- Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ

Γράφει ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντάκης, φοιτητής του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Κατά Ματθαίον ΙΗ’ 23-35

«Ο Λογαριασμός και η συγχώρεση»

Ο Άγιος Ευαγγελιστής Ματθαίος μας διηγείται σήμερα, αγαπητοί μου αδερφοί, την παραβολή του άσπλαχνου δούλου. Υπήρχε λοιπόν κάποτε ένας πολύ πλούσιος βασιλιάς όπου είχε ανάκτορα με πολλούς αυλικούς και υπηρέτες, οι οποίοι διαχειρίζονταν τα χρήματά του. Δεν είχαν τίποτα δικό τους και ήταν αποκλειστικά υπεύθυνοι για την τίμια και προσεκτική διαχείριση της περιουσίας του βασιλιά, καθώς μια μέρα θα τους ζητούσε ακριβή λογαριασμό. Ο καιρός περνούσε, οι δούλοι θεωρούσαν ότι δεν πρόκειται να δώσουν λόγο και έτσι εκμεταλλεύτηκαν την περιουσία που τους είχε δοθεί. Μέγα λάθος!! Γκρεμοτσακίστηκαν και έπεσαν έξω από τις σκέψεις τους! Η μέρα του λογαριασμού έφτασε και γι΄αυτούς!

Καλεί τότε ο βασιλιάς έναν από τους δούλους του να παρουσιασθεί μπροστά του. Ο ήταν δούλος βαθύτατα  τρομαγμένος και στεναχωρημένος διότι είχε επίγνωση της αταξίας του. Ανοίγουν τα βιβλία, γίνεται ο έλεγχος και αποδεικνύεται το τεράστιο χρέος του δούλου (ξεπερνούσε τα 10.000 τάλαντα!!!). Η καρδιά του έτρεμε από φόβο, βρισκόταν σε απόγνωση αφού ούτε κατά διάνοια δεν μπορούσε να το εξοφλήσει και ο δρόμος της φυλακής είχε ετοιμαστεί για να τον διαβεί. Πέφτει ικέτης αμέσως και με δάκρυα παρακαλεί τον βασιλιά να του δώσει παράταση για να προσπαθήσει να το ξεπληρώσει. Τότε ο βασιλιάς γεμάτος από συμπόνια και ευσπλαχνία τον λυπήθηκε και μονομιάς του παραγράφει ολόκληρο το χρέος «σπλαγχνισθεὶς ἀπέλυσεν αὐτὸν καὶ τὸ δάνειον ἀφῆκεν αὐτῷ»  (Ματθ 18,27). Ο πρώην χρεοφειλέτης δούλος τώρα ελεύθερος από κάθε χρέος και γεμάτος ανακούφιση και χαρά συναντά έναν συνδουλό του και του ζητά επίμονα το δικό του χρέος το οποίο ήταν ασήμαντο (δεν ξεπερνούσε τα 100 δηνάρια). Επειδή δεν μπορούσε να το πληρώσει πέφτει στα γόνατα και τον παρακαλεί με δάκρυα να κάνει λίγη υπομονή για να του το εξοφλήσει «μακροθυμίαν ἐπ΄ἐμοί καὶ ἀποδώσω σοι» (Ματθ 18, 29). Μάταια όμως, σκληρός και άκαρδος προσπαθεί να τον πνίξει και τελικά τον ρίχνει στην φυλακή «οὐκ ἤθελεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακὴν» (Ματθ 18,30).

Όταν ο βασιλιάς έμαθε για την απαράδεκτη συμπεριφορά του πρώτου δούλου στον δεύτερο οργίστηκε σφόδρα, ανακάλεσε αμέσως την χάρη που του είχε κάνει και διέταξε να ρίξουν στην φυλακή τον απάνθρωπο και σκληρό δούλο. Σχολιάζει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ο άσπλαχνος αυτός δούλος δεν εντράπηκε τον τρόπο της παρακλήσεως και τα λόγια του συνδούλου του, τα οποία χρησιμοποίησε και αυτός στον Κύριο του και έλαβε συγχώρεση και άφεση του χρέους. Ο άσπλαχνος αυτός δούλος δεν θυμήθηκε την συμφορά του ενώπιον του Κυρίου του ενώ βλέπει την συμφορά του συνδούλου του. Δια τούτο φάνηκε σκληρότερος και από θηρίο».

Ας εντρυφήσουμε όμως λίγο αδερφοί μου. Τα θέματα τα οποία ξεδιπλώνονται και θα μας απασχολήσουν σ’ αυτήν την θαυμάσια παραβολή είναι δύο. Το θέμα της έννοιας του χρέους και αυτό της συγχωρήσεως.

Το χρέος αυτό δεν είναι υλικό, δεν είναι χρήματα αλλά είναι το πνευματικό χρέος που έχουμε ως άνθρωποι έναντι του Δημιουργού μας Θεού. Το χρέος αυτό δημιουργείται όταν παραβαίνουμε τις εντολές Του και καταχραζόμαστε την εξουσία και την ευεργεσία που μας έχει δοθεί. Ο Θεός, αδερφοί μου, μας έχει δώσει τα πάντα. Μάτια για να βλέπουμε, αυτιά για να ακούμε, πόδια για να περπατάμε, χέρια για να εργαζόμαστε. Μας έδωσε υγεία, χρόνο, μυαλό, αγαθά, δένδρα, φυτά, ζώα και τι δεν μας έδωσε! Τα πάντα! Έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε, να προκόψουμε και να προοδεύσουμε. Πώς όμως συμπεριφερόμαστε εμείς; Πώς τα χρησιμοποιούμε;

Αλίμονο! Αν γίνει ένας πρόχειρος έλεγχος τότε θα αποδειχτεί περίτρανα ότι συμπεριφερόμαστε απάνθρωπα, καταχρηστικά και εγωιστικά! Καταχραζόμαστε τον πλούτο του Θεού, ζούμε δίχως λογική, δεν σκεφτόμαστε τις ευθύνες μας, το κορμί μας υπηρετεί την αμαρτία, τα μάτια μας βλέπουν αισχρά, τα αυτιά μας ακούν αυτά που δεν πρέπει, η γλώσσα ψεύδεται, διαβάλλει, κατακρίνει, συκοφαντεί, καταριέται και βλασφημά!! Τα χέρια κλέβουν, χτυπούν και σκοτώνουν, τα πόδια οδηγούνται σε αμαρτωλούς τόπους, το μυαλό είναι συνεχώς στο πονηρό και ο χρόνος χάνεται άσκοπα καθώς ούτε λίγα δευτερόλεπτα δεν αφιερώνουμε έστω για μια προσευχή! Το ευχαριστώ δεν το θέλουμε, το συγνώμη ούτε που το γνωρίζουμε! Τους διψασμένους δεν τους ξεδιψούμε, τους πεινασμένους δεν τους ταΐζουμε, τους γυμνούς δεν τους σκεπάζουμε, τους αρρώστους δεν τους επισκεπτόμαστε, τους δίκαιους δεν τους υπερασπιζόμαστε, τις χείρες και τα ορφανά δεν τα προστατεύουμε. Είμαστε σκληροί, εγωιστές, υπερόπτες, κενοί από κάθε χριστιανική αξία και αρχή! Από άνθρωποι δυστυχώς γίναμε απάνθρωποι! Τρομάζει κανείς αν μελετήσει και δει όλα αυτά που συμβαίνουν και τούτο διότι ο άνθρωπος όσο Άγιος και να είναι ούτε μια αμαρτία δεν μπορεί να εξοφλήσει μπροστά στον θεό δίχως την ευσπλαχνία Του και την αγάπη Του. Χίλια χρόνια ασκητής να είναι, να νηστεύει και να προσεύχεται μόνος του δεν μπορεί να σωθεί! Αν μπορούσε τότε ο Χριστός δεν θα ερχόταν στη γη για να τον σώσει. Ήρθε όμως και πλήρωσε με το ίδιο του το αίμα εξοφλώντας τις αμαρτίες μας. Ένα μόνο ζητά από μας την ταπείνωση και την αλληλοσυγχώρεση.

Η αρετή της συγχωρήσεως είναι σπουδαία και θεϊκή. Ο ίδιος ο Κύριος δίνει το παράδειγμα πρώτος απ’ όλους πάνω στον σταυρό. Συγχωρεί τους σταυρωτές Του «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς˙ οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λκ. 23, 34). Πάνω σ’ αυτήν στηρίχτηκαν και οι Άγιοί μας. Ο Πρωτομάρτυρας Στέφανος όταν τον λιθοβολούσαν πριν ξεψυχήσει: «θεὶς τὰ γόνατα ἔκραξε φωνή μεγάλη: Κύριε, μὴ στήσης αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην» (Πραξ.7,60). Ακόμη, λέει ο Άγιος Παΐσιος: «Αν δεν συγχωρούμε τους άλλους, βρισκόμαστε έξω του Παραδείσου. Αν δεν συγχωρέσουμε τους εχθρούς μας, και το αίμα μας να χύσουμε για τον Χριστό στην κόλαση πηγαίνουμε. Συγχωρείτε τους πάντες! Η συγχώρεση δείχνει όχι μόνο ευγένεια ψυχής αλλά και μεγάλη καρδιά». Έξοχα γράφει ο Μέγας Αθανάσιος: «Τρία τα τελούμενα εν ανθρώποις, το κατά φύσιν, το παρά φύσιν και το υπερ φύσιν. Και κατά φύσιν μεν εστιν ο γάμος, παρά φύσιν ο σοδομισμός και υπέρ φύσιν η παρθενία. Και πάλιν, κατά φύσιν ο δίκαιως συναγόμενος πλούτος, παρά φύσιν η πλεονεξία και υπερ φύσιν η ακτυμοσύνη! Ομοίως, κατά φύσιν η ειρήνη, παρά φύσιν η εχθρότης, υπερ φύσιν η συγχώρεσις και ευεργεσία». Συγχωρώ σημαίνει αγαπώ.

Ο Κύριος στην παραβολή μας αυτή τονίζει το συμπέρασμα: Ο Θεός θα φανεί άσπλαχνος στους άκαρδους ανθρώπους που δεν συγχώρεσαν τους συνανθρώπους τους από τα βάθη της καρδιάς τους, αντίθετα στους ανθρώπους που συγχώρεσαν τους συνανθρώπους τους με όλη τους την καρδιά θα φανεί εύσπλαχνος και θα τους Συγχωρήσει όλα τους τα παραπτώματα: «Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος» (Ματθ. 6,14).