Δεν είμαστε θρησκεία, δεν είμαστε Χριστιανισμός. Είμαστε Εκκλησία, η Ορθόδοξη Εκκλησία, η «μία, ἁγία, καθολικὴ καὶ ἀποστολική Ἐκκλησία» η οποία είναι πίστη σαρκωμένη, είναι αποκάλυψη, είναι φανέρωση του Θεού στον άνθρωπο: «Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν».

Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2022

ΚΥΡΙΑΚΗ Γ' ΛΟΥΚΑ

«Τὸ Εὐαγγέλιο εἶναι ῥήματα ζωῆς αἰωνίου» έλεγε ο μακαριστός Μητροπολίτης Κοζάνης κυρός Διονύσιος. Και πράγματι στις δύσκολες εποχές που ζούμε αυτό το Ιερό Βιβλίο μπορεί να γίνει φάρος και πυξίδα για όλους μας διότι εκεί βρίσκουμε το νόημα και τον σκοπό της ζωής αλλά και λύση και αδιέξοδα στα βιοτικά μας προβλήματα.

Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα δίνει λύση στο άγχος που ταλαιπωρεί όλους μας σήμερα: «μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε» μας λέει ο Χριστός αλλά «ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά».

Να εμπιστευθούμε την ζωή μας στον Θεό και να γίνουμε σαν τα πετεινά του ουρανού διότι «ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος χρῃζετε τούτων ἁπάντων»!

π.Θ.Χ.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

«Ας ταπεινωθούμε,
ας πτωχεύσουμε στα υλικά αγαθά και στα κοσμικά πράγματα, για να πλουτίσουμε στα επουράνια,
ας γευθούμε τον σταυρό, για να απολαύσουμε την γλύκα της εν Χριστώ ζωής,
ας αναφωνήσουμε κι εμείς στον Χριστό "Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου",
ας Του επιδείξουμε, ως βαΐα, την συγχώρηση που πηγάζει από τον Σταυρό,
ας Τον επευφημήσουμε, όχι με κλάδους ελιάς, αλλά με επαινετές πράξεις ελεημοσύνης,
ας στρώσουμε στα πόδια Του, ως ενδύματα, τα ενθυμήματα της καρδιάς, προκειμένου να περπατήσει σε μας και να εισέλθει μέσα μας».

Άγιος Ανδρέας, Επίσκοπος Κρήτης

ΧΡΙΣΤΟΣ & ΛΑΖΑΡΟΣ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΦΙΛΙΑΣ!

Ο θάνατος του Λαζάρου, του φίλου του Χριστού, μας παραπέμπει επίσης στον θάνατο των αγαπημένων προσώπών μας και γι΄αυτό θεωρείται επίσης ως ημέρα των Κεκοιμημένων. Αυτό το «εδάκρυσεν ο Ιησούς» (Ιω.11.35) δείχνει τον πόνο Του για το χωρισμό, την τέλεια ανθρώπινή Του φύση, καθώς και το οδυνηρό τού θανάτου ως αταίριαστο για τον άνθρωπο. Μπροστά στον τάφο του τετραήμερου ξεδιπλώνεται το εσωτερικό του Ιησού, που χαρακτηρίζεται από αγάπη και στοργή για το πρόσωπο με την ιδιαίτερη και μοναδική σχέση της φιλίας. Γι’ αυτό δεν κρύβει την λύπη και την ταραχή Του.«Ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν» (Ιω.11,33).
Στο μεγάλο πόνο αποκαλύπτουμε το βαθύτερο εαυτό μας, χωρίς μάσκα και χωρίς κοινωνικά καλουπώματα.
Ο Ιησούς Χριστός, ο φίλος του Λαζάρου, δεν είναι απλά ένας σπουδαίος δάσκαλος, ένας καλός φίλος ή ακόμη και ένας με το χάρισμα της θαυματουργίας. Είναι «η ανάστασις και η ζωή».

π. Νικόλαος Κατσηδήμας

«ΕΦΟΣΟΝ ΕΠΟΙΗΣΑΤΕ ΕΝΙ..., ΕΜΟΙ ΕΠΟΙΗΣΑΤΕ».

Ο Κύριος μας παρουσιάζει πως θα μαζευτούν όλοι οι άνθρωποι μπροστά Του και θα τους ξεχωρίσει όλους, όπως ο τσοπάνης τα πρόβατα από τα κατσίκια. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι ο Χριστός την πρώτη φορά ήρθε στην γη για να μας σώσει, την δεύτερη θα έρθει για να μας κρίνει. Κρίνω θα πει διακρίνω, ξεχωρίζω το κακό από το καλό, χωρίζω το θύμα από τον θύτη, τον αθώο από τον δήμιό του. Υπάρχει η αιωνία ζωή και η αιώνια τιμωρία.
Το κριτήριο με το οποίο θα μας κρίνει ο Χριστός είναι η αγάπη και ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος την εφάρμοσε στην ζωή του, «ἀποδοῦναι ἑκάστω κατά τά ἔργα αὐτοῦ». Θα δει εάν δώσαμε ένα κομμάτι ψωμί στον πεινασμένο. Ένα ποτήρι νερό στον διψασμένο. Ένα ρούχο στον γυμνό. Μία φιλοξενία στον άστεγο. Μία προστασία στην χήρα και στο ορφανό. Μία επίσκεψη στον άρρωστο και στον φυλακισμένο. Ο Χριστός περιορίζεται στα λίγα αλλά ουσιαστικά πράγματα για να μην δικαιολογηθεί κανένας πως δεν μπορούσε να προσφέρει στους άλλους, κάτι περισσότερο, επειδή και ο ίδιος δεν θα είχε.
Το σπουδαιότερο όμως είναι πως ο άνθρωπος προσφέρει στον συνάνθρωπό του κάτι, επειδή τον αγαπά. Και αγαπά τον πλησίον επειδή αγαπά τον Θεό. Όχι γιατί «πρέπει» αλλά γιατί αυτό με γεμίζει και με ολοκληρώνει. Έτσι, δεν θα έχουμε λόγο να φοβόμαστε την ημέρα της κρίσεως, που ο Κύριος θα μας αποδώσει δικαιοσύνη. Θα την περιμένουμε σαν την ημέρα εκείνη, που ο Χριστός θα μας βραβεύσει και θα μας πει: «Ελάτε οι ευλογημένοι από τον Πατέρα μου να κληρονομήσετε την Βασιλεία του Θεού». Αμήν. 

π.Θ.Χ.

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΑΣΗ

Ο Παράδεισος και η Κόλαση δεν είναι δυο διαφορετικοί τόποι, όπως λένε οι Παπικοί και οι ειδωλολάτρες. Αλλά είναι δύο διαφορετικές καταστάσεις (τρόποι ζωής), που προκύπτουν από τον ίδιο τον Χριστό. Το ζήτημα είναι ο άνθρωπος πως βιώνει τον Χριστό, ανάλογα με τις εσωτερικές προϋποθέσεις του. Ως Παράδεισο ή ως κόλαση. Γι΄ αυτό ενώπιον του Χριστού χωρίζονται οι άνθρωποι («πρόβατα» και «ερίφια», δεξιά και αριστερά Του).

Διακρίνονται δηλαδή σε δύο ομάδες. Αυτούς που βλέπουν τον Χριστό ως παράδεισο και αυτούς που Τον βλέπουν ως κόλαση. Άρα, Παράδεισος και κόλαση είναι η ίδια πραγματικότητα. Συνεπώς, παράδεισος και κόλαση δεν είναι απλώς ανταμοιβή και τιμωρία (καταδίκη), αλλά ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε και βιώνουμε ο καθένας μας τον Χριστό, ανάλογα με την κατάσταση της καρδιάς μας.

«Όποιος κάνει το καλό, αγάλλεται, διότι αμοίβεται με θεϊκή παρηγοριά. Όποιος κάνει το κακό υποφέρει και κάνει τον επίγειο παράδεισο επίγεια κόλαση. Έχεις αγάπη, καλωσύνη; Είσαι άγγελος και, όπου πας ή σταθείς μεταφέρεις τον Παράδεισο. Έχεις πάθη, κακία; Έχεις μέσα σου τον διάβολο και, όπου πας ή σταθείς, μεταφέρεις την κόλαση. Από εδώ αρχίζουμε να ζούμε τον Παράδεισο ή την κόλαση» μας λέει ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης.

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΤΟΜΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Τῇ Α' τοῦ μηνὸς Ἰανουαρίου ἑορτάζομεν τὴν κατὰ σάρκα Περιτομὴν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Το Δεσποτικό γεγονός είναι η Περιτομή του Χριστού. Η περιτομή ήταν ιουδαϊκό έθιμο που το ζήτησε ο Θεός από τον Αβραάμ και τους απογόνους του. Αυτό γινόταν σε κάθε αρσενικό βρέφος όταν ήταν 8 ημερών. Έτσι και ο Χριστός όταν ήταν 8 ημερών περιτμήθηκε.
Η Περιτομή του Χριστού φανερώνει την άκρα ταπείνωση που υπέστη ο σαρκωθείς Θεός για τον άνθρωπο. Με το κομμάτι της σάρκας που απέβαλλε ο Χριστός ήθελε να μας δείξει πως κάθε κακό ξεπερνιέται και όλοι μας ζούμε σε έναν νέο κόσμο, αυτόν τον κόσμο που ήρθε να φέρει στην γη με την Γέννησή Του, την Διδασκαλία Του, την Σταύρωση και την Ανάστασή Του.
Η πραγματική σημασία της Περιτομής είναι η απαλλαγή από την αμαρτία που εξουσίαζε τον άνθρωπο. Οι άγιοι Πατέρες μιλούν για περιτομή που γίνεται μέσα μας και αυτή είναι η κάθαρση της καρδιάς και η μεταμόρφωση των παθών της ψυχής, ώστε ο άνθρωπος να αποκτήσει κοινωνία και ενότητα με τον Θεό.

Χριστοῦ περιτμηθέντος, ἐτμήθη Νόμος.
Καὶ τοῦ Νόμου τμηθέντος, εἰσήχθη Χάρις.

ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΥΧΕΣ ΓΙΑ ΝΕΟ ΕΤΟΣ

Διαβάστε τις καλύτερες ευχές για καλή χρονιά και νέο έτος:

«Άλλοι αρκούνται σε στερεότυπες κοινές ευχές και πιστεύουν ότι τα πράγματα στον βίο των ανθρώπων εξελίσσονται κατά ένα μοιραίο ή και μαγικό τρόπο. Μοιράζουν ευχές και εξαγγέλουν μηνύματα [...] Όλ΄ αυτά όμως κατήντησαν πολύ γνωστά και τετριμμένα [...] Δεν θα ήταν δύσκολο να κάνουμε και εμείς σήμερα μία τέτοια ομιλία· να τα δούμε όλα καλά στην ζωή των ανθρώπων, να αισιοδοξήσουμε πως αύριο θα πάνε καλύτερα και πως ο νέος χρόνος θα φέρει την ευτυχία σ΄ όλον τον κόσμο. Αλλά τα πράγματα στην ζωή δεν συμβαίνουν έτσι, κατά ένα δηλαδή αυτόματο και μαγικό τρόπο [...]

Με αγαθή συνείδηση και ειλικρινή διάθεση το νέο έτος να είναι αίσιο και ευτυχές, όχι κατά μαγικό τρόπο αλλά αν εμείς από σήμερα θα αρχίσουμε να είμαστε καλύτεροι από χθες. Γιατί δεν είναι τα πράγματα που μας κάνουν ευτυχείς, μα είμαστε εμείς που φτιάχνουμε τα πράγματα και βρίσκουμε την ευτυχία μας μέσα από την εκτέλεση του χρέους μας και στην βελτίωση του εαυτού μας. Ας είμαστε με τον Θεό και ο Θεός είναι πάντα μαζί μας.

Έτσι αληθινά σίγουρα και δικαιολογημένα αισιόδοξοι μπορούμε να ευχηθούμε: Καλή χρονιά»!*


* Απόσπασμα από την Εγκύκλιο επί τω νέω έτει 1987 του μακαριστού Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κυρού Διονυσίου Ψαριανού, την οποία θα βρείτε στον Α' Τόμο 

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ: «ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΙΣΤΕΩΣ - ΕΓΚΡΑΤΕΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ - ΕΙΚΟΝΑ ΠΡΑΟΤΗΤΟΣ».

Ο Άγιος Νικόλαος είναι ένας από τους πιο γνωστούς και κοσμοαγάπητους Αγίους της Εκκλησίας μας. Σε μικρή ηλικία έχασε τους γονείς του οι οποίοι του άφησαν μεγάλη περιουσία. Μπορούσε μ΄ αυτήν την περιουσία να ζήσει άνετα και να πραγματοποιήσει κάθε επιθυμία του. Όμως ο Άγιος Νικόλαος ποτέ δεν έβαζε μπροστά τον εαυτό του, αλλά πρώτα απ΄ όλα νοιαζόταν για τους άλλους. Γι΄ αυτό την μοίρασε στους φτωχούς και πραγματοποίησε ένα τεράστιο φιλανθρωπικό έργο. Εκάρη μοναχός, χειροτονήθηκε Ιερέας και αργότερα έγινε Επίσκοπος στα Μύρα της Λυκίας.

Βοηθούσε τους φτωχούς, φρόντιζε όσους είχαν ανάγκη, προστάτευε παιδιά, έθρεψε ορφανά και χήρες και ανακούφισε απηλπισμένους. Συνελήφθη, φυλακίστηκε και βασανίστηκε κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού. Όταν έγινε μονοκράτορας ο Μέγας Κωνσταντίνος απελευθερώθηκε και μάλιστα συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (325) για να καταδικάσει την αίρεση του Αρείου. Παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο στις 6 Δεκεμβρίου του 343 μ.Χ. σε ηλικία 73 ετών.
Ο Άγιος Νικόλαος αξιώθηκε από τον Θεό να τελεί θαύματα. Κατά την διάρκεια της ζωής του, π.χ. ανέστησε 3 παιδιά και με την δύναμη της προσευχής κόπασε την θαλασσοταραχή! Απελευθέρωσε 3 στρατιωτικούς, θεράπευσε αρρώστους, υποστήριξε φτωχούς κλπ και συνεχίζει να τελεί θαύματα μέχρι σήμερα! Είναι επίσης ο προστάτης των Ναυτικών και μάλιστα τιμάται κάθε Πέμπτη. Για κάθε καλό και ευεργεσία που έκανε δεν ήθελε οι άνθρωποι να τον επαινούν και να τον ευγνωμονούν. Ήθελε μόνο να έχει τον έπαινο του Θεού. Βλέπετε, όσο αποζητούμε τον έπαινο των ανθρώπων, τόσο "χάνουμε" τον έπαινο του Θεού..!

π.Θ.Χ.

Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2022

Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΝΑΟ

Η Υπεραγία Θεοτόκος έμεινε στον Ναό του Σολομώντος 12 περίπου χρόνια, από 3 ετών έως 15. Η ζωή της, η καθημερινότητά της χαρακτηρίζεται από ευσέβεια, αγάπη και διάκριση. Προσηλωμένη στην προσευχή. Από πολύ πρωί έως τις εννέα προσευχόταν αδιαλείπτως, από τις εννέα έως τις τρεις ασχολείτο με την υφαντική και έπειτα ξεκινούσε πάλι την προσευχή!

Άγγελος Κυρίου της προμήθευε τροφή από τον ουρανό επί όλα αυτά τα 12 έτη! Την τροφή που της έφερναν οι ιεροδιδάσκαλοι την μοίραζε στους φτωχούς! Κανείς ποτέ δεν την είδε να οργίζεται, ούτε την άκουσε να εκστομίζει λοιδορία από το στόμα της. Κάθε λόγος της ήταν πολύ προσεγμένος και πάντα φρόντισε για να μην θεωρηθεί επηρμένη!

Όλα αυτά μας διασώζει η Ιερά Παράδοση και το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου από το οποίο προέρχεται ο κύκλος των θεομητορικών εορτών του έτους.

π.Θ.Χ.

ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ «ΕΙΣΟΔΙΑ»

Η κίνηση των Αγίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης να αφιερώνουν το τρίχρονο κορίτσι τους στον Ναό πρέπει να γίνει παράδειγμα προς μίμηση. Τα δικά μας «εισόδια» είναι η είσοδός μας στην Εκκλησία, στην ενορία, δηλαδή σε μία κοινότητα ανθρώπων με κοινό σημείο αναφοράς την ευχαριστιακή σύναξη, την Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό.

Είναι, λοιπόν, μεγάλη η ευθύνη των γονέων που οφείλουν να καθοδηγούν τα παιδιά τους στην Εκκλησία, στο Σώμα του Χριστού! Αυτό φυσικά προϋποθέτει ότι οι ίδιοι οι γονείς δεν θα αντιμετωπίζουν την ενορία ως κάτι ξένο και άσχετο μ' αυτούς αλλά ως ενεργά μέλη μίας κοινότητας ανθρώπων.

Μέσα στην ενορία το παιδί θα μάθει να κάνει τις πρώτες κοινωνικές του σχέσεις, λούζεται με την χάρη των ιερών μυστηρίων, γινόμαστε ο καθένας πρόσωπα και όλοι μαζί κοινωνία ενώπιον του Θεού και λαμβάνουμε την τροφή που δίνει ζωή και αθανασία: την Θεία Κοινωνία, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού!

π.Θ.Χ.

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ: Ο ΚΗΡΥΚΑΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ.

Η Εκκλησία μας τιμά και εορτάζει την ιερή μνήμη ενός μεγάλου Αγίου, ιερού Πατέρα και σπουδαίου εκκλησιαστικού συγγραφέα, του Ιωάννου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου. Πραγματικός ποιμένας που έθετε την ψυχή του «ὑπὲρ τῶν προβάτων.
Διαπρύσιος κήρυκας του Ευαγγελίου, που επεσήμανε πως η θεωρία πρέπει να συνδυάζεται με την πράξη, να γινόμαστε όχι μόνον ακροατές αλλά και ποιητές του λόγου του Θεού! Προστάτης των φτωχών, δημιουργός φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, ελεγκτής κάθε παρανομίας και διαφθοράς, και κληρικών και αρχόντων, με αποτέλεσμα να μισηθεί από την Αυτοκράτειρα Ευξοδία και να εξοριστεί δυο φορές από τον Αρχιεπισκοπικό θρόνο και την Κωνσταντινούπολη! Διεκήρυσσε την ανάγκη επιστροφής στο αυθεντικό περιεχόμενο της χριστιανικής ζωής. Στόχος του: η αναμόρφωση της κοινωνίας και η οικοδόμησή της πάνω στο Ευαγγέλιο!
Οι λόγοι του, τα έργα του καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της καθημερινότητος, ερμηνεύουν την Αγία Γραφή, δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα και θέματα ζωής, καλλιεργούν τον σπόρο της αλήθειας, νοηματοδοτούν την ζωή, εμπνέουν μέχρι σήμερα! Γι αυτό και ονομάζεται ως ο κατ εξοχήν Θεολόγος της καθημερινής ζωής των πιστών!

Η χάρη του ιερού Χρυσοστόμου ας μας συνοδεύει πάντα, οι αρετές του ας γίνουν πρότυπο και οι λόγοι του αφορμή για προβληματισμό και επιστροφή στο γνήσιο χριστιανικό πνεύμα.

ΤΟ ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΡΟΚΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ

Αξίζει να παραθέσουμε το εγκώμιο του Αγίου Πρόκλου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως για την Παναγία μας:

«...τὸ ἀμόλυντον κειμήλιον τῆς παρθενίας,

ὁ λογικὸς τοῦ δευτέρου Ἀδὰμ Παράδεισος,

τὸ ἐργαστήριον τῆς ἑνώσεως τῶν δύο φύσεων,

ἡ πανήγυρις τοῦ σωτηρίου συναλλάγματος,

ἡ παστάς, ἐν ᾗ ὁ Λόγος ἐνυμφεύσατο τὴν σάρκα,

ἡ τὸν ἐπὶ τῶν Χερουβὶμ μετὰ σώματος βαστάσασα,

ἡ ἔμψυχος τῆς φύσεως βᾶτος, ἥν τὸ τῆς θείας ὠδῖνος πῦρ οὐ κατέκαυσεν,

ἡ ὅντως κούφη νεφέλη,

ὁ τοῦ ἐξ οὐρανοῦ ὑετοῦ καθαρώτατος πόκος, ἐξ οὗ ὁ Ποιμὴν τὸ πρόβατον ἐνεδύσατο,

ἡ Παρθένος καὶ οὐρανός,

ἡ μόνη Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους γέφυρα,

ὁ φρικτὸς τῆς οἰκονομίας ἱστός, ἐν ᾧ ἀρρήτως ὑφάνθη ὁ τῆς ἐνώσεως χιτών».

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΕΝΘΡΟΝΗ

Από τις πρώτες ιερές Εικόνες της Υπεραγίας Θεοτόκου. Χρονολογείται τον 6ο αιώνα μ.Χ. και είναι της εποχής του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού.

Η Παναγία εικονίζεται ένθρονη έχοντας στην αγκαλιά της τον Χριστό και πλαισιούμενη αριστερά από τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Θεόδωρο τον Τήρονα και δεξιά από τον Άγιο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο. Πίσω της βρίσκονται δύο Άγιοι Άγγελοι.

Η εικονογραφική παράδοση να συναντάται η Υπεραγία Θεοτόκος ένθρονη βρίσκεται περισσότερο στην Δύση.

Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2022

ΠΑΙΔΕΙΑ και ΑΓΩΓΗ κατά τους Τρεις Ιεράρχες

Γράφει ο Θεόδωρος Χατζηευστρατίου, πτυχιούχος του Τμήματος Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ.

Αιδεσιμώτατε Πάτερ, αγαπητοί Χριστιανοί,

    α’. Σήμερα, η Εκκλησία, εμείς δηλαδή, συναχθήκαμε στον Ιερό Ναό για να τελέσουμε την Θεία Λειτουργία και να τιμήσουμε την μνήμη τριών Αγίων ανδρών, του Αγίου Βασιλείου του Μεγάλου, του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, των γνωστών σ’ όλους μας Τριών Ιεραρχών. Έχοντας την ευχή και την άδεια του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Παύλου και την ευγενή πρόσκληση του αγαπητού Ιερέα σας π. Νεκταρίου, θα ήθελα να καταθέσω στην αγάπη σας κάποιες σκέψεις. Η σημερινή εορτή είναι μία ευκαιρία για να αναφερθούμε στην παιδεία και στην αγωγή των νέων σήμερα αλλά και στον τρόπο παιδείας και αγωγής που προτείνουν οι εορταζόμενοι σήμερα Τρεις Ιεράρχες.

    β’. Πρώτα ας εστιάσουμε στον τρόπο της σημερινής αγωγής. Η σημερινή νοοτροπία προσπαθεί να μας πείσει πως ο άνθρωπος είναι ένα άτομο που πρέπει να καλύπτει τις υλικές ανάγκες του γύρω από το εγώ του. Δηλαδή να τον ενδιαφέρει αποκλειστικά και μόνο τι θα φάει σήμερα, τι θα πιεί, πόσα χρήματα θα συγκεντρώσει, να δείξει ένα καλό προφίλ προς τα έξω, έστω και υποκριτικά, όλα να περιστρέφονται γύρω από το εγώ του και τα υλικά αγαθά. «Ὅταν ὅμως τελειώσει ὅλο αὐτὸ τὸ πανηγύρι καί σβήσουν τά φῶτα, οἱ ἄνθρωποι μένουν ἔρημοι ἀπό κάθε χαρά καί εὐχαρίστηση, σάν νά εἶδαν ἕνα εὐχάριστο ὄνειρο» τονίζει ο ιερός Χρυσόστομος. Αυτή η αποκλειστική προσήλωση στα υλικών αγαθών, πέραν ότι προπαγανδίζεται από ΜΜΕ, έχει επηρεάσει και τον τρόπο παιδείας και αγωγής και σε επίπεδο εκπαιδευτικό αλλά και σε επίπεδο οικογενειακό.

    γ’. Εν αντιθέσει, οι τρεις Άγιοι Ιεράρχες βλέπουν τον κάθε άνθρωπο ως εικόνα του Θεού, ως πρόσωπο μοναδικό και ανεπανάληπτο, ελεύθερο, που δεν σταματά να υπάρχει με τον θάνατο αλλά έχει σκοπό και προοπτική την σωτηρία, δηλαδή να γίνουμε και πάλι σώοι και ακέραιοι, να γίνουμε Άγιοι. Το είπε ο ίδιος ο Κύριος: «Ἅγιοι γίνεσθε ὅτι Ἅγιος εἰμί». Άρα, δεν είμαστε πλασμένοι μόνο για την παρούσα ζωή που ονομάζεται βίος αλλά ο βίος είναι ένα στάδιο της ζωής η οποία ζωή έχει τέσσερις φάσεις: την κυοφορία, τον βίο, την ζωή μετά θάνατον και την ζωή μετά την ανάσταση των νεκρών και την τελική κρίση η οποία «οὐκ ἔσται τέλος».

    δ'. Έτσι αντιμετωπίζουν την ζωή οι τρεις Ιεράρχες και δίνουν πολύ μεγάλη σημασία και οι τρεις στην έννοια και στην άσκηση της παιδείας και της αγωγής. Τι σημαίνουν οι λέξεις «παιδεία» και «αγωγή» για τους Τρεις Ιεράρχες. Παιδεία είναι η διαδικασία ανάπτυξης του ανθρώπου σε πρόσωπο, σε ολοκληρωμένη προσωπικότητα που, κατά τον Μ. Βασίλειο, σκοπό έχει κατά το δυνατόν να μοιάσει τον Θεό και είναι «το μόνο αγαθό πού έχει την δύναμη να καθαρίσει τὴν ψυχὴ από τις κηλίδες της κακίας». Η παιδεία δεν σταματά στην απόκτηση ενός ή περισσοτέρων πτυχίων, αλλά παρουσιάζει δυναμική πορεία εξέλιξης και ανάπτυξης σε ολόκληρη την ζωή του ανθρώπου. Ο ι. Χρυσόστομος την εγκωμιάζει ως «τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών». «Τι μεγαλύτερο από το να διαπαιδαγωγείς την ψυχή του νέου και να συμβάλεις στην διάπλαση του μυαλού του»; αναρωτιέται ο ίδιος. Ο δε Γρηγόριος ο Θεολόγος την χαρακτηρίζει ως «πρώτο και μέγιστο καλό για τους ανθρώπους».

    ε’. Πρώτοι παιδαγωγοί των παιδιών δεν είναι οι δάσκαλοι στα σχολεία, αλλά οι γονείς, διότι στην εύθραυστη ηλικιακή περίοδο, οι γονείς είναι οι κατ΄ εξοχήν υπεύθυνοι για την υγιή και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της παιδικής προσωπικότητας. «Μεγάλην παρακαταθήκην ἔχομεν τά παιδία» επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος. Το παιδί, όχι από τότε που γεννιέται αλλά από τότε που συλλαμβάνεται, παιδαγωγείται. Ο τρόπος ζωής της μητέρας, π.χ. η ηρεμία της ή η οξυθυμία της, επηρεάζουν το έμβρυο. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης λέει πως η οποιαδήποτε διαταραχή του ανδρογύνου κατά την περίοδο της κύησης της μητέρας έχει επίδραση στην ψυχή του παιδιού που έρχεται, πόσο μάλλον κατά τη βρεφική και παιδική ηλικία. Όταν γεννιέται, η αγάπη που εισπράττει από την αγάπη που έχουν μεταξύ τους οι γονείς του, το τρέφει και του δίνει τις πιο υγιείς βάσεις στο επί γης ξεκίνημά του. Την κατάσταση της ηρεμίας, της ομόνοιας, της στοργής, του ενδιαφέροντος, της φροντίδας που πηγάζει από το μυστήριο που λέγεται συζυγική αγάπη, το παιδί τις έχει πολύ περισσότερη ανάγκη από διάφορα δώρα για να περνά την ώρα του ή να κάθεται απλά ήσυχο. Αυτές είναι αλήθειες και πραγματικότητες που τόνισαν οι τρεις Ιεράρχες. Λέει χαρακτηριστικά ο ιερός Χρυσόστομος: «Όπου άνδρας και γυναίκα και παιδιά που συνδέονται μεταξύ τους με τους δεσμούς της αρετής, εκεί στην μέση είναι ο Χριστός» και προτρέπει τους γονείς «Ἐκκλησία κάνε τὸ σπίτι σου».

    στ’. Ο τρόπος για να μεταδοθεί η παιδεία ονομάζεται «αγωγή». Ο σκοπός της χριστιανικής αγωγής, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, είναι η διαμόρφωση του παιδιού σε εικόνα του Θεού και ο αγιασμός του. Γι’ αυτό και γράφει «θὰ ὀνομάσω ἄνθρωπο ἐκείνον ποῦ διασώζει τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἄνθρωπος εἶναι ὅποιος ἀκολουθεῖ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ». Στην κρίσιμη ηλικία που το παιδί είναι μικρό και το μυαλό του χαρακτηρίζεται ως σφουγγάρι επειδή αποτυπώνει μνήμες, εμπειρίες και γνώσεις πολύ εύκολα έως και ανεξίτηλα μέσα του, χρειάζεται υγιή πρότυπα. Και αυτά καλείται να τα βρει πρωτίστως στα πρόσωπα των γονέων του. Για το πόσο σπουδαία ευλογία και ταυτόχρονα μεγάλη ευθύνη είναι η αγωγή των παιδιών, το οποίο καλόν είναι να το δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή, αναφέρεται ο ιερός Χρυσόστομος με τα εξής λόγια: «Καθώς ἀκριβῶς μέ μεγάλη δεξιοτεχνία ἐπεξεργάζονται οἱ μέν ζωγράφοι τίς εἰκόνες, οἱ δε γλύπτες τά ἀγάλματα, μακάρι κατά τόν ἴδιο τρόπο, κάθε πατέρας καί κάθε μητέρα γιά τά θαυμάσια αὐτά ἀγάλματα, πού εἶναι τά παιδιά τους, νά φροντίζουν ἐπιμελῶς». Εν συνεχεία, απευθύνεται σε κάθε γονέα και προτρέπει: «Ἐάν λοιπόν στό σπίτι σᾶς ἄκουγαν νά μιλᾶτε πάντοτε γιά πνευματικά θέματα καί νά δίνετε καλές συμβουλές, γρήγορα τά παιδιά σας θά παρουσίαζαν ἀπό τὶς ἀγαθὲς αὐτὲς ἠλικίες ἐξαιρετικούς καρπούς». «Ἄν λοιπόν», συνεχίζει ο ιερός Πατέρας, «ἀπό τήν ἀρχή καί ἀπό μικρή ἡλικία ἐμβάλουμε στήν νεότητα καλές ἀρχές, δέν χρειάζονται κατόπιν πολλοί κόποι, διότι ἡ συνήθεια θά γίνη στό μέλλον νόμος στά παιδιά. Νά εἶναι ταπεινὰ καί εὐάρεστα στούς ἀνθρώπους. Νά φροντίζουμε νά ἔχουν σώφρονα βίο, διότι ἡ ἀνηθικότητα, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο ἁμάρτημα, καταστρέφει τήν νεότητα» και τονίζει πως «γιά κανένα ζήτημα τῶν νέων δέν πρέπει νά δείχνουμε τόση σπουδή καί φροντίδα, ὅσο γιά τήν σωφροσύνη καί τήν σεμνότητά τους».

    ζ’. Ένα δεύτερο σημείο που πρέπει να δοθεί έμφαση είναι η αγωγή μίας υγιούς εκκλησιαστικής ζωής. Τα πρώτα βήματα στην κοινωνικότητα και την κοινωνικοποίηση τα κάνει το παιδί στην Εκκλησία όπου οι γονείς του το εκκλησιάζουν, το κοινωνούν, συμμετέχει δηλαδή στην κοινωνία των προσώπων, στην κοινωνία των μυστηρίων. Εδώ, καλούμαστε να διευκρινίσουμε τρία πράγματα. Πρώτον, ότι ο Θεός είναι ο Πατέρας μας, ο δημιουργός μας, ο στόχος της ζωής μας. Δεύτερον, τι σημαίνει η λέξη «αμαρτία». Η λέξη «αμαρτία» σημαίνει «αστοχία». Επειδή είμαστε άνθρωποι και έχουμε αδυναμίες, πολλές φορές ξεφεύγουμε από τον στόχο μας που είναι ο Θεός και αστοχούμε, αμαρτάνουμε. Όμως, εκεί να συμπληρώνουμε ότι ο Θεός μας έδωσε ένα δώρο για να σηκωνόμαστε από τις αστοχίες  και να επανορθώνουμε που λέγεται «μετάνοια» που σημαίνει αλλαγή σελίδας στην ζωή μου και ισοδυναμεί με αναγέννηση, χωρίς να ξεχνώ ποτέ ότι αυτός είναι ο αγώνας του ανθρώπου που διεξάγεται «διά βίου». Και τρίτον, τι σημαίνει Εκκλησία. Ο Απόστολος Παύλος παρομοιάζει την Εκκλησία με το ανθρώπινο σώμα και αυτή η εικόνα να δίνεται στα παιδιά αλλά και να την έχουμε όλοι υπόψιν μας. Όπως στο ανθρώπινο σώμα υπάρχει μία ενότητα από πολλά μέλη και το καθένα επιτελεί τον σκοπό του αλλά συνεργάζεται με όλα τα υπόλοιπα για την υγιή και φυσιολογική πορεία του σώματος, έτσι και στην Εκκλησία που είναι το Σώμα του Χριστού, εμείς είμαστε τα μέλη και ο Χριστός η κεφαλή.

    η’. Τέλος, ο λόγος ας στραφεί προς τα παιδιά. Ο Θεός κόσμησε τον καθένα μας με μία προσωπική προίκα που λέγεται χαρίσματα. Εάν δεν ψάξουμε, δεν θα τα ανακαλύψουμε ποτέ! Η νεανική ηλικία έχει την όρεξη, την ζωντάνια, την φρεσκάδα για να δημιουργήσει, για να αλλάξει το κακό, να φέρει το καινούργιο, να δώσει προοπτική και υπόσταση στα όνειρά της. Όμως η σημερινή νοοτροπία, που μιλήσαμε γι΄ αυτήν στην αρχή, θέλει μία νεολαία αδρανή με χαμένη την όρεξη και την διάθεση να πραγματοποιήσει τα όνειρά της. Και προώθησαν τις εύκολες λύσεις. Η φιλία έγινε ένα κουμπί που πατάς αίτημα στο facebook. Έτσι όμως, χάνεται η διαπροσωπική σχέση, και δεν μπορείς να έχεις τον άλλον απέναντι σου και να τον νιώθεις αλλά είναι πίσω από οθόνες και ένα πληκτρολόγιο χωρίς να ξέρεις ποιος και με τι διάθεση σου μιλάει. Η οθόνη του υπολογιστή, οι καφετέριες, τα μαγαζιά με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το instagram, οι ατελείωτες ώρες ενασχόλησης με το κινητό τηλέφωνο έγιναν οι εύκολες λύσεις για να σπαταλήσω τον χρόνο μου, αντί να προσπαθήσω να ανακαλύψω τον εαυτό μου, αντί να μάθω να διαχειρίζομαι την ελευθερία μου και τις επιλογές μου, αντί να μάθω να συναντώ τον άλλον, να μπορώ να επικοινωνήσω μαζί του, να κάνω παρέα μαζί του και να τον αγαπώ.

    θ΄. Σε κάθε αδιέξοδο υπάρχει λύση. Πρώτα απ’ όλα είναι ο Χριστός, να βάλουμε τον Χριστό μέσα στην καρδιά μας, γιατί αυτός δίνει ζωή, Φως, Ελευθερία, Αγάπη, Αλήθεια, νόημα στην ζωή μας, αυτά που ψάχνουμε όλοι μας και δεν τα βρίσκουμε επειδή ξεχάσαμε και φύγαμε απ΄ Αυτόν που τα δίνει: τον Τριαδικό Θεό. Κάθε Κυριακή πρωί, ο Χριστός κάνει ένα μεγάλο τραπέζι στο οποίο μας προσκαλεί ο Θεός και μας προσφέρει τον λόγο Του, το Σώμα Του και το Αίμα Του. Αυτή είναι η Ζωή που ψάχνουμε: ο Χριστός! Αφού κοινωνούμε όλοι μας από το ίδιο Άγιο Ποτήριο, γινόμαστε ένα και μεταξύ μας. Όλοι μας ένα με τον Θεό και μεταξύ μας, μια μεγάλη και αληθινή οικογένεια! Όχι τυπικά αλλά πραγματικά και ουσιαστικά! Και αυτή είναι η σημαντικότερη στιγμή της ζωής μας. Αυτό το τραπέζι είναι η Θεία Λειτουργία, το τραπέζι από ξεκινούν, πηγάζουν και τελειώνουν όλα. Δεύτερον, ας ακούσουμε δύο συμβουλές του Μεγάλου Βασιλείου. Η πρώτη είναι «νὰ παίρνουμε ὅ,τι εἶναι χρήσιμο καὶ νὰ μὴ δίνουμε προσοχὴ στὰ ὑπόλοιπα, νὰ μὴν τὰ ἀφομοιώνουμε ὅλα χωρὶς διάκριση, ἄλλα μονάχα ὅσα ὠφελοῦν» και η δεύτερη είναι να μάθουμε να επιλέγουμε, να κρίνουμε και να ξεχωρίζουμε το καλό από το κακό, το σωστό από το λάθος «ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμα τῶν μελισσῶν. Οἱ μέλισσες δὲν πετᾶνε σὲ ὅλα τὰ λουλούδια μὲ τὸν ἴδιο τρόπο. Κι ὅπου καθίσουν, δὲν κοιτᾶνε νὰ τὰ πάρουν ὅλα. Παίρνουν μονάχα ὅσο χρειάζεται στὴν δουλειά τους καὶ τὸ ὑπόλοιπο τὸ παρατοῦν καὶ φεύγουν». Δεν υπάρχει ανθρώπινη καρδιά που να μην γλυκαίνετε αυτήν την ώρα με αυτά τα λόγια των Τριών Ιεραρχών και εμείς με ευφροσύνη ψάλλουμε πως όντως είναι «μελίρρυτοι ποταμοὶ τῆς σοφίας οἱ ὁποῖοι πότισαν ὅλη τὴν κτίση μὲ τὰ νάματα τῆς γνώσης τοῦ Θεοῦ».

    ι’. Μ’ αυτές τις σκέψεις, αγαπητοί Χριστιανοί, που πηγάζουν μέσα από την Αλήθεια της Εκκλησίας ας ευχηθούμε, με τις πρεσβείες των Αγίων τριών Ιεραρχών, ότι προσεύχεται και ο λειτουργός Ιερέας για κάθε νέο και νέα «τὴν νεότητα παιδαγώγησον Κύριε». Αμήν!

Εκφωνήθηκε την Τετάρτη 30 Ιανουαρίου 2019 στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Κοζάνης.